•
• •
• •
• •
• •
• •
W wyniku reformy w 1999 roku wprowadzono do szkół podstawowych na II etapie kształcenia blokowe nauczanie przyrody. Założeniem
przyrody była integracja wiedzy z biologii, geografii, chemii i fizyki. Nauczanie przyrody powinno charakteryzować się m. in.
- położeniem nacisku na postawę badawczą uczniów, wypracowaniem u uczniów umiejętności dostrzegania problemów
- formułowania pytań i hipotez oraz weryfikowania w zaplanowanych przez siebie procedurach badawczych
- zwiększaniem samodzielności uczniów w osiąganiu wiedzy i umiejętności.
Zaleca się stosowanie na lekcjach takie metody, które m. in.
- ukształtują u uczniów postawę badawczą, dążącą do poznawania prawidłowości świata przyrody
- zachęcą uczniów do stawiania hipotez na temat zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie i do ich weryfikowania
- stworzą uczniom możliwości zastosowania wiedzy przyrodniczej w praktyce
Oczywiście najlepszą metodą badawczą są doświadczenia i eksperymenty. One bowiem pozwalają kształtować postawę badawczą
dziecka. Oto dwa przykładowe doświadczenia, które mogą uczniowie z pomocą nauczyciela przeprowadzić w klasie.
• •
Przykład 1 - rozdzielanie mieszanin.
Nauczyciel sporządza wieloskładnikową mieszaninę niejednorodną złożoną z soli kuchennej, piasku, opiłek żelaza i wody. Zadaniem
uczniów jest rozdzielenie składników mieszaniny. W tym celu muszą oni zaproponować poszczególne etapy rozdzielania i wyjaśnić jakie
właściwości fizyczne zostaną wykorzystane. Następnie dokonują rozdziału, oceniają skuteczność przyjętych metod i podają przykłady
zastosowania rozdziału mieszanin na składniki w życiu codziennym.
• •
Przykład 2 - otrzymywanie dwutlenku węgla i badanie jego właściwości
Do otrzymywania dwutlenku węgla można użyć octu i sody oczyszczonej. Reakcje prowadzi się w kolbie stożkowej, na szyję której nakłada
się balonik. Następnie należy skierować wylot balonika na paląca się świeczkę. Uczniowie wyciągają wnioski i wskazują na możliwość
wykorzystania tego zjawiska w życiu codziennym (w gaśnicach do gaszenia pożarów). Drugie doświadczenie polega na wykrywaniu
przez uczniów dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu za pomocą wody wapiennej. Uczniowie analizują wymienione doświadczenia i
odpowiadają na pytanie nauczyciela: czy był to ten sam gaz, a następnie proponują sposób laboratoryjnego sprawdzenia, co stanowi
element badawczy.