Nauczyciel
zwraca uwagę
na trwałość
przyswajanych wiadomości i nagradza za
dokładność ich odtworzenia (kult jednej
poprawnej odpowiedzi).
Oddziaływania nauczyciela na ucznia cechuje
techniczna racjonalność.
Czuje się
odpowiedzialny za jakość nauczania polegającego
na transmisji wiedzy. Mierzalne osiągnięcia
uczniów są efektami uczenia się. Uważa, iż dla
podniesienia skuteczności uczenia się uczeń
potrzebuje motywacji zewnętrznej
uczącego się
Nauczyciela cechuje refleksja w działaniu. Czuje
się odpowiedzialny za stwarzanie uczniom
warunków do uczenia się i interakcji. Istotny jest
nie tyle efekt uczenia się, co sam jego proces,
przebieg. W jego opinii proces skutecznego
uczenia się ma miejsce wtedy, kiedy uczeń jest
aktywny i wewnętrznie zmotywowany
Przy wprowadzaniu kształcenia opartego na konstruowaniu wiedzy należy jednak liczyć
się z pewnymi ograniczeniami i uwarunkowaniami. Trzeba bowiem pamiętać, że
- istnieją pewne obszary wiedzy, w których ustalanie poprawności w poznawaniu świata
i usuwanie różnic w myśleniu o nim jest konieczne oraz nieuniknione (aczkolwiek w
szkolnej rzeczywistości nie może być ono traktowane jako droga jedynie możliwa);
zdobywanie wiedzy geograficznej tylko na drodze osobistych doświadczeń mogłoby
sprzyjać tworzeniu znacznie zubożonego, nieprawdziwego obrazu świata;
- wolność wyborów dokonywanych przez nauczyciela w naszym systemie oświaty jest
radykalnie ograniczona przez wytyczne administracyjne, podstawę programową,
podręczniki, wskazania metodyczne, standardy wymagań egzaminacyjnych, egzaminy
zewnętrzne, liczebność klas czy wyposażenie klasopracowni (jednak – jak wynika z
obserwacji - tak ubezwłasnowolniony nauczyciel częściej identyfikuje się z racjami
nadrzędnej władzy niż z równie jak on sam uprzedmiotowionymi uczniami).
Tym nie mniej powyższe trudności nie powinny stanowić istotnej przeszkody w
kształceniu polegającym na wiązaniu uczniowskiego systemu wiedzy szkolnej i systemu
wiedzy pozaszkolnej w jedną, spójną wiedzę o świecie. A więc takiemu kształceniu, w
którym obok przekazywania wiedzy ma miejsce także jej budowanie. Konstruktywizm jest
właśnie tym nurtem, który może przyczynić się do świadomego uczenia się, który na lekcje
geografii może wprowadzić atmosferę poznawania, wątpienia, dążenia do własnych odkryć i
wreszcie osiągnięcia niezależności poznawczej.
Do tego trzeba by jeszcze tylko szkoły mniej odpornej na próby przeszczepiania jej
niekonwencjonalnych, alternatywnych rozwiązań. Takiej, w której otwartość na zmiany nie
jest skutecznie blokowana przez stereotypowe myślenie polegające na widzeniu świata z
„odwiecznym porządkiem rzeczy” (Mieszalski 1997, Bińczycka 1992).
Bibliografia Bałachowicz J. (2003), Konstruktywizm w teorii i praktyce edukacji [w:] Edukacja Nr 3/2003
Bińczycka J. (1992), W kleszczach stereotypów pedagogicznych [w:] Śliwerski B. (red.),
Edukacja alternatywna...Wyd. Impuls, Kraków
Bruner J.S. (1966), W poszukiwaniu teorii nauczania. PIW, Warszawa
Bruner J.S. (1978), Poza dostarczone informacje. PWN, Warszawa
Dylak S. (2000), „Konstruktywizm jako obiecująca perspektywa kształcenia nauczycieli”
www.cen.uni.wroc.pl/konstrukcja.html