ucznia do uczenia się, kształcenie umiejętności i zainteresowania nauką. Z pewnością ważne
jest poszukiwanie i stosowanie w nauczaniu geografii bardziej efektywnych metod i technik.
To czy wybór metody nauczania odpowiada treści i celom nauczania, można sprawdzić i
ocenić dokonując ewaluacji.
Ewaluacja oznacza proces systematycznego zbierania, analizy i interpretacji danych
związanych z oceną efektywności procesu dydaktycznego czy zastosowanych metod
kształcenia. Polega na wszechstronnej, analitycznej ocenie wybranych metod, przebiegu
procesu nauczania i jego końcowych efektów oraz porównaniu nakładów i zamierzeń z
finalnymi rezultatami i poniesionymi kosztami. Ewaluacja może być skutecznym narzędziem
we wprowadzaniu pożądanych zmian w realizacji programu kształcenia poprzez dostarczania
informacji o postępach. Całość procedury ewaluacyjnej podporządkowana jest określonym
działaniom praktyczno-organizacyjnym,
których dotyczą
podejmowane decyzje
(Komorowska 1999). Uzyskane dane są środkiem do realizacji celów praktycznych (Scriven
1972, Nunan 1992, za Komorowska 1999). Ewaluacja jest integralnym elementem procesu
dydaktycznego i powinna określać różnice miedzy osiągnięciami początkowymi a
końcowymi uczniów, analizując jednocześnie cele dydaktyczne i metody nauczania.
Ewaluacja może dotyczyć programów nauczania, celów programowych, spójności treści
nauczania z celami, efektywności nauczania czy wyboru metod nauczania. W związku z tym
wydziela się różnorodne metody ewaluacji. Koncentracja na metodzie nauczania i przebiegu
procesu to zjawisko charakterystyczne dla tych koncepcji pedagogicznych, w których istotne
są rodzaj interakcji i metoda pracy. Uwaga badacza kieruje się na proces i dynamikę zjawisk
w obrębie grupy realizującej nowy program lub metodą nauczania. Typowymi metodami
badawczymi są wówczas metody jakościowe w procesie ewaluacji (Komorowska 1999). W
literaturze wyróżnia się następujące modele ewaluacyjne: model SWOT, model action
research, klasyczny model ewaluacyjny, model akredytacyjny, model triangulacyjny, model
CIPP oraz model socjologiczny (Komorowska 1999). Poniżej przedstawiono charakterystykę
istniejących modeli, zwracając uwagę na najważniejsze elementy lub fazy postępowania
ewaluacyjnego. 3