Get Adobe Flash player
Czynność Według Tadeusza Tomaszewskiego, twórcy szkoły naukowej „psychologia czynności”, czynność to wszelki proces ukierunkowany na wynik, a dokładniej „proces ukierunkowany na osiągnięcie wyniku, o strukturze kształtującej się stosownie do warunków, tak że możliwość osiągnięcia wyniku zostaje utrzymana” (1963, s. 139). Ta rozwinięta definicja wymaga objaśnienia: 1. Czynność jest celowym zachowaniem się człowieka. Jest ukierunkowana na wynik i aktywnie regulowana przez podmiot tej czynności, czyli przez jej wykonawcę. 2. Większość czynności możemy podzielić na składowe czynności proste lub włączyć do rozbudowanej czynności złożonej . Poziom szczegółowości analizy zależy od jej celów i od stopnia opanowania czynności przez jej wykonawcę. 3. Na przebieg czynności oddziałują różnorodne warunki zewnętrzne i wewnętrzne, w tym głównie jej środowisko materialne oraz struktura organizmu człowieka wykonującego daną czynność. 4. Świadomość wykonywania czynności zależy od charakteru i stopnia złożoności tej czynności oraz od wyćwiczenia podmiotu. 5. Kształtowanie się struktury czynności stosownie do warunków polega na wprowadzaniu nowej kolejności i koordynacji czynności składowych. Gdy osiągnięcie wyniku czynności bez zmiany jej typowej struktury jest niemożliwe, mówimy o sytuacji trudnej (tamże, s. 124-139). 6. W każdym przypadku wynik czynności, to jest „końcowy stan, do którego ona zmierza” (tamże, s. 113) stanowi o jej wartości i charakterze. Oprócz wyniku czynność przynosi skutki uboczne , które mogą być ważne dla podmiotu. Na przykład kierowca samochodu zatrzymujący pojazd przed czerwonym światłem wykonuje czynność, gdyż: 1. Reguluje ruch samochodu tak, by łagodnie wytracić szybkość i stanąć we właściwym miejscu. 2. Zachowanie to można podzielić na czynności proste, jak: redukcja biegów, hamowanie pojazdu, ocena odległości od skrzyżowania, ocena położenia innych pojazdów, lub włączyć do pewnej czynności złożonej, jak pokonanie pewnego odcinka trasy lub całej trasy podróży samochodowej. 3. Warunkami zewnętrznymi tej czynności są m.in. nasilenie ruchu drogowego, widoczność, stan nawierzchni, obciążenie pojazdu, sprawność układu hamulcowego, stan ogumienia kół, a warunkami wewnętrznymi - doświadczenie kierowcy, jego sprawność fizyczna, jego dyspozycja psychiczna w danym dniu i wiele innych czynników.