Podstawę zrozumienia metody dociekania naukowego stanowią zasady konstruktywizmu.
Każdy z etapów cyklu uczenia się przedstawionego na Rys. 1 daje uczniom wiele okazji do
poszukiwania i przypisywania pojęciom znaczenia w oparciu o rzeczywisty świat oraz
zastanawiania się nad własnym doświadczeniem. W tym podejściu, poprzez rozumienie
swoich doświadczeń, uczniowie tworzą własne modele myślowe.
Badania pokazują, że uczniowie osiągają lepsze wyniki i są bardziej zmotywowani, gdy lekcje
są tak przygotowane, by zajmowali się oni poszukiwaniem odpowiedzi na ważne i
interesujące dla nich pytania. Z tego właśnie powodu, uczenie się oparte na dociekaniu jest
dość często umiejscowione w kontekście codziennych zjawisk, co do których uczniowie
mają jakieś skojarzenia lub z którymi sami się zetknęli.