Druga wielka idea dotyczy techno-
logii jako tworzywa. Dysponując
technologią, możemy tworzyć znacz-
nie więcej interesujących rzeczy,
i tworząc je, możemy się znacznie
więcej nauczyć. Dotyczy to szczegól-
nie technologii cyfrowej: wszelkich
komputerów, w tym na przykład ste-
rowanego komputerowo lego.
Trzecia idea to idea ostrej zabawy.
Uczymy się i pracujemy najlepiej,
gdy to nas cieszy. Ale „cieszy nas”,
to nie znaczy „jest łatwe”. Najwięcej
satysfakcji daje ostra zabawa (hard
fun). Nasi sportowi bohaterowie pra-
cują bardzo ciężko, by być najlepsi
w swej dyscyplinie. Najskuteczniej-
szego biznesmena cieszy ubijanie
trudnych interesów.
Czwarta idea to idea uczenia się jak
się uczyć. Wielu uczniów wynosi ze
szkoły przekonanie, że jedyny sposób
uczenia się polega na tym, że ktoś cię
musi nauczać. To jest przyczyna nie-
powodzeń w szkole i w życiu. Nikt
nie jest w stanie nauczyć cię tego
wszystkiego, co musisz umieć. Mu-
sisz sam wziąć odpowiedzialność za
swoje uczenie się.
Piąta idea: daj sobie czas odpowied-
ni do zadania. Wielu uczniów wy-
nosi ze szkoły przyzwyczajenie, że
ktoś mówi im co pięć minut albo co
godzinę: zrób to, zrób tamto, a teraz
to. Jeśli ktoś nie dyktuje im, co mają
Szósta idea, najważniejsza ze wszyst-
kich: nie ma sukcesu bez niepo-
wodzeń. Nic naprawdę ważnego nie
działa od razu dobrze. Jedyną drogą do
sukcesu jest staranne analizowanie, co
i dlaczego nie funkcjonuje prawidło-
wo. By odnieść sukces, musisz uwolnić
się od strachu przed błędami.
Siódma idea: praktykuj sam, co zale-
casz uczniom. Uczymy się przez całe
życie. Choć mamy bogate doświad-
czenie pracy nad wieloma projekta-
mi, każdy jest inny i zwykle realizując
kolejny, nie potrafimy ze wszystkimi
szczegółami z góry powiedzieć, jak to
będzie działać. Bawi nas to, co robimy,
ale wiemy, że czeka nas ciężka praca.
Każda trudność jest okazją do nauki.
Najlepsza lekcja, jakiej możemy udzie-
lić naszym uczniom, to pokazanie im,
jak sami się uczymy.
Ósma wielka idea: Wkraczamy
w cyfrowy świat, w którym znajo-
mość technologii cyfrowej jest rów-
nie ważna, jak czytanie i pisanie.
Tak więc uczenie się o komputerach
jest kluczowe dla przyszłości naszych
uczniów. Ale najważniejszym ce-
lem jest używanie ich TERAZ do
uczenia się innych przedmiotów.
3. Kilka komentarzy do ośmiu
zasad Paperta
Uczenie się przez tworzenie
„Uczenie się przez tworzenie” to
moje polskie tłumaczenie oryginal-
nego sformułowania learning by do-
ing. Prawdopodobnie wiele innych
osób użyłoby w tłumaczeniu innego
zwrotu: „uczenie się przez działanie”,
ale takie tłumaczenie nie oddałoby
wiernie myśli Paperta. W moim,
być może subiektywnym odczu-
ciu, w naszych polskich dyskusjach,
nie tylko oświatowych, dość często
uwidaczniają się postawy antyinte-
lektualne: mamy już dość gadania,
liczy się tylko działanie. Te postawy
są często uzasadnione, ponieważ
znamy aż za wiele przykładów bez-
produktywnego gadania. Jednak
działanie też może być i często jest
bezproduktywne. Papertowi nie
chodzi o to, żeby uczeń coś robił,
ale żeby coś sensownego tworzył,
a w dodatku, żeby jego działania
i ich wyniki były przedmiotem kry-
tycznej analizy i dyskusji. Pisze to
bardzo jasno w What is Logo? And
Who Needs It?
Teorie i badania
Pierwszą wielką ideą jest uczenie
się przez tworzenie. Uczymy się
lepiej, gdy uczenie się jest elementem
uprawiania (przeżywania) czegoś, co
nas prawdziwie interesuje. Uczymy
się najskuteczniej, gdy możemy wy-
korzystać to, czego się nauczyliśmy,
do zaspokojenia jakichś aktualnych
potrzeb lub pragnień.
robić, zaczynają się nudzić. W życiu
jest zupełnie inaczej: by stworzyć coś
naprawdę ważnego, musisz się na-
uczyć sam gospodarować własnym
czasem. To jest najtrudniejsza lekcja
dla wielu uczniów.
Uczymy się skuteczniej przez dzia-
łanie... ale jeszcze lepiej, gdy kry-
tycznie myślimy i rozmawiamy
o tym, co robimy. Odnoszę słowo
‘konstrukcjonizm’ do wszystkiego,
co ma związek z tworzeniem rzeczy,
a szczególnie do uczenia się przez ich
tworzenie. Jest to idea wychodząca
bardzo daleko poza zwykłe uczenie
się przez działanie.
Tyle o samych terminach, ale pierw-
sza idea konstrukcjonistyczna Pa-
perta zawiera jeszcze jedną bardzo
istotną myśl: żeby uczenie się było
skuteczne to, co dziecko robi, musi
mieć dla niego osobiste znaczenie,
wiązać się z realizacją jego osobistych
potrzeb i pragnień. Papert przywią-
zuje dużą wagę do indirect teaching,
czyli takiego uczenia się – nauczania,
które występuje przy okazji realizacji
jakichś innych potrzeb i pragnień,
często jako produkt uboczny. Można
to nazwać uczeniem się naturalnym.
Dobrym przykładem jest uczenie się
języka ojczystego od matki i innych
członków najbliższej rodziny. Jest to
przykład skutecznego, a jednocześ-
nie jakby niezamierzonego uczenia
ERITUM 4 (7) / 2007
stronie internetowej http://eurolo-
go2005.oeiizk.waw.pl.