Teorie i badania
O konstrukcjonizmie
i ośmiu zasadach
skutecznego uczenia się
według Seymoura Paperta
dr Andrzej Walat
ERITUM 4 (7) / 2007
1. Co to jest konstrukcjonizm
Konstruktywizm, do niedawna nie-
zauważany przez polską pedagogikę,
stał się ostatnio modny, ale kon-
strukcjonizm – jeden z najbardziej
interesujących i żywych nurtów
konstruktywizmu – jest ciągle nie-
znany. Takie hasło nie występuje
w aktualnych polskich słownikach
pedagogicznych. Głównym przed-
stawicielem konstrukcjonizmu jest
Seymour Papert, jeden z najwybit-
niejszych światowych autorytetów
w dziedzinie edukacji, w Polsce zna-
ny jedynie jako twórca języka Logo.
Papert urodził się w 1921 roku w Po-
łudniowej Afryce. W latach 1954-58
poświęcił się badaniom matematycz-
nym na Uniwersytecie Cambridge
w Wielkiej Brytanii. Następne pięć
lat (1958-63) spędził w Genewie,
współpracując z Piagetem. Wreszcie
w latach 60. przeniósł się do Sta-
nów Zjednoczonych, gdzie wspólnie
z Marvinem Minskim współtworzył
ważną instytucję naukową – Labora-
torium Sztucznej Inteligencji (LAI)
na sławnej uczelni MIT w Cambrid-
ge w stanie Massachusetts. W tym
czasie stworzył Logo – język pro-
gramowania i środowisko aktyw-
nego uczenia się przez tworzenie.
W ostatnich latach patronował wielu
różnorodnym i ważnym inicjaty-
wom edukacyjnym. W Polsce ukaza-
ła się jego ważna pionierska książka
Burze mózgów, dzieci i komputery.
Dokumentację jego ogromnego do-
robku można znaleźć w Internecie.
Wpisanie w popularnej wyszukiwar-
ce Google hasła „Seymour Papert”
otwiera listę ponad dwustu tysięcy
adresów stron prezentujących jego
poglądy i dorobek.
Konstrukcjonizm, jak każda od-
miana konstruktywizmu, głosi że
Children don’t get ideas they make
ideas (Dzieci nie dostają idei, one je
tworzą), ale „uczące się dzieci two-
rzą nowe idee szczególnie skutecznie
wtedy, gdy są aktywnie zaangażowa-
ne w konstruowanie różnego rodza-
ju artefaktów – może to być robot,
poemat, zamek z piasku, program
komputerowy lub cokolwiek innego,
czym można się podzielić z innymi
i co może być przedmiotem wspól-
nej analizy i refleksji”. Konstruk-
cjonizm kładzie równy nacisk na
trzy aspekty rozwoju poznawczego:
mentalny (procesy konstruowania
wiedzy w głowie ucznia), społeczny
(uczenie się przez współpracę i dys-
kusję z innymi ludźmi) oraz mate-
rialny (konstruowanie materialnych
reprezentacji abstrakcyjnych idei).
2. Osiem wielkich idei
konstrukcjonistycznych Seymoura Paperta
Chociaż podstawowa idea, że dzie-
cko nie jest odbiorcą, ale jest twórcą
swojej wiedzy, ma ogromne i podsta-
wowe znaczenie, istota konstrukty-
wizmu w ogóle i konstrukcjonizmu
w szczególności nie redukuje się do
tej jednej tezy. Równie ważne są inne
szczegółowe zasady charakteryzują-
ce istotę tych kierunków i kierujące
postępowaniem nauczycieli prakty-
ków. Przykładem takiego systemu
zasad może być osiem wielkich idei
kostrukcjonistycznych, które Sey-
mour Papert sformułował na użytek
zespołu realizującego ciekawy ekspe-
ryment pedagogiczny: Laboratorium
konstrukcjonistycznego uczenia się
(CLL – Constructionist Learning
Laboratory). Jest to niestandardowa
szkoła w więzieniu dla młodocia-
nych w stanie Maine w USA. Wię-
cej informacji o tym eksperymencie
można znaleźć w referacie Garyego
Stagera wygłoszonym na konferencji
EUROLOGO 2005, dostępnym na