czasopisma i interpretować wiadomości zawarte w różnych źródłach informacji, prezentować
swój punkt widzenia, rozumieć potrzebę profilaktyki, wykazywać pozytywny stosunek do
nosicieli HIV, znać poprawną biologiczną terminologię z zakresu wirusologii oraz budowę i
sposób rozwoju wirusa HIV. Proponowano też, aby uczniowie oceniali swój stan emocjonalny
na temat AIDS: strach, bezradność, lęk, beznadziejność i inne. Rozważano na lekcjach, czy
media poświęcają odpowiednio dużo uwagi AIDS i HIV, czy czasopisma publikują informacje
na ten temat. Symulowano sytuacje, w których uczniowie zastanawiali się, jak zachowaliby się,
gdyby dowiedzieli się, że ich kolega jest chory lub jakiej rady udzieliliby koledze, który w czasie
wakacji miał przypadkowy kontakt seksualny [Baś, 2003].
W latach 80. XX wieku społeczeństwo polskie zaczęło interesować się problemem AIDS ze
względu na to, że choroba ta szybko się rozprzestrzeniała na świecie. Ważna rola przypadła tu
nauczycielom biologii, którzy powinni byli udzielać uczniom informacji na ten temat. Autorzy nie
zgadzali się z nazywaniem AIDS „dżumą XX wieku”. Pytlak [1989] uznał, że dżuma występująca
w średniowieczu była dla ludzi próbą, z której wyszli zwycięsko dzięki odporności indywidualnej
silnych osobników. AIDS natomiast to wyzwanie, które może przynieść porażkę porównywalną
do wojny jądrowej lub zwycięstwo rozwiązujące przy okazji kilka innych medycznych problemów
[Pytlak, 1989]. Wielu autorów wskazywało, jak ważne było poznanie wpływu wirusa HIV na układ
immunologiczny, drogi jego przenoszenia, sposoby zapobiegania infekcjom oraz kształtowanie
właściwej postawy wobec osób chorych, tolerancji wobec zakażonych. Zadaniem uczniów było
omówienie: danych epidemiologicznych, dróg wnikania wirusa HIV do organizmu, sposobów
unikania zakażenia, wirusa HIV jako retrowirusa, atakowania układu immunologicznego przez
wirusa HIV, uznanie AIDS za chorobę weneryczną oraz uzasadnienie dlatego nie powinnyśmy go
nazywać „dżumą XX wieku” [Graff & Płytycz, 1990]. Tymczasem, pojawiały się coraz bardziej
negatywne następstwa rozprzestrzeniania się AIDS w Polsce. Niebezpieczna była nie tylko sama
choroba, ale i nietolerancja wobec osób chorych. Powodem tego była zbyt mała wiedza na temat tej
choroby oraz fakt, że AIDS stało się realnym zagrożeniem, a nie ciekawostką z telewizji. Szkoła to
miejsce, które powinno najlepiej przekazywać dzieciom informacje o tej chorobie – należało więc
opracować koncepcję wprowadzenia tych treści do programów nauczania. Osoby zajmujące się
profilaktyką AIDS uznały, że kształtowanie właściwej postawy wobec chorych na AIDS powinno
odbywać się na wszystkich przedmiotach nauczania. Szkoła ma bowiem oprócz nauczania
również wychowywać. Ważne były też spotkania ze specjalistami w zakresie AIDS, narkomanii
i prostytucji oraz bezpłatne materiały informacyjne i nalepki propagandowe, np. „prezerwatywa
chroni przed chorobami wenerycznymi, a także przed AIDS” [Pytlak, 1990]. Bardzo ważne
było właściwe przygotowanie nauczycieli. Stwierdzano niejednokrotnie, że problem AIDS
powinno omawiać się w odniesieniu do medycyny i moralności. Uczniowie powinni wiedzieć
jak zapobiegać chorobie i na czym ona polega. Często jednak problem ten jest tematem tabu
i trudno jest o nim mówić. Postanowiono, że szkolne treści powinny pomagać w zrozumieniu,
jak bardzo ważne jest uczenie młodzieży kultury seksualnej: posiadanie jednego partnera,
wierność, brak przypadkowych kontaktów seksualnych, kształtowanie właściwego stosunku do
ludzi należących do grup ryzyka – narkomanów, homoseksualistów, brak agresji i dyskryminacji
wobec nich, wytwarzanie moralnej odpowiedzialności osób zdrowych i chorych nawzajem wobec
siebie [Rowiński & Grzechnik, 1988]. Jedna ze szkół opracowała program edukacyjny „AIDS i
TY”, którego celem było upowszechnienie wiedzy o AIDS / HIV. Ważna była zmiana zachowań
młodzieży wobec chorych i sytuacji sprzyjających zakażeniu. Obserwowano zainteresowania i
aktywność uczniów, przeprowadzono ankietę wiedzy o AIDS – „Bądź odpowiedzialny za siebie
i innych”, współpracowano ze szkolną pielęgniarką i stacją sanitarno-epidemiologiczną. Zadania
poruszały społeczne aspekty problemu, między innymi poprzez inscenizację „Trędowaty, bo
niekochany”, pod koniec której występujący podali wszystkim rękę. W Międzynarodowym
Dniu Zapobiegania AIDS odbyła się akcja przypinania czerwonych wstążek na znak przyjaźni z
chorymi - niektórzy uczniowie wstydzili się tego, co świadczyło o potrzebie dalszej edukacji w
tym zakresie [Konopka, 2002]. Uczeń powinien wskazywać choroby przenoszone drogą płciową
68