– dydaktycznym „Biologia w Szkole” pod kątem występujących w nim treści z zakresu AIDS i
HIV w odniesieniu do biologii i seksualności człowieka. Publikowane w czasopiśmie materiały
dotyczące problemów AIDS podzielono na artykuły o charakterze naukowym poruszające
problemy nauk biologicznych oraz artykuły o charakterze dydaktycznym (konspekty lekcji). Od
momentu powstania czasopisma, czyli od 1944 roku, pojawiło się w „Biologii w Szkole” 120
artykułów dotyczących biologii człowieka, z czego 11 stanowiły publikacje związane z AIDS.
Wyniki Szkolne treści biologiczne na różnych poziomach kształcenia zawierają zagadnienia
dotyczące AIDS i HIV [tabela 1].
Tabela 1. Treści dotyczące AIDS i HIV zawarte w Postawie Programowej [MEN, 2009].
poziom kształcenia
wybrane treści Podstawy Programowej
szkoła podstawowa
- negatywny wpływ alkoholu, nikotyny i substancji psychoaktywnych na zdrowie człowieka,
propozycje asertywnych zachowań w przypadku presji otoczenia
- zachowania i sytuacje, które mogą zagrażać zdrowiu i życiu człowieka
- podstawowe zasady profilaktyki chorób przenoszonych drogą płciową
- negatywny wpływ na zdrowie człowieka substancji psychoaktywnych: alkohol, narkotyki
- choroby człowieka wywoływane przez wirusy oraz zasady profilaktyki tych chorób; w
szczególności drogi zakażenia się wirusem HIV, indywidualne i społeczne skutki zakażenia
- niedobór odporności [immunosupresja po przeszczepach, AIDS] i związane z tym zagrożenia
gimnazjum liceum
Na podstawie analizy wybranych programów nauczania można stwierdzić, że występują w
nim tematy związane z AIDS i HIV [tabela 2].
Pierwsze artykuły o AIDS i chorobach wenerycznych pojawiły się pod koniec lat 80. XX
wieku Ostatni pojawił się w 2004 roku. Na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat powstało wiele
konspektów lekcji na temat AIDS. Celem jednej z lekcji było zapoznanie uczniów z istotą AIDS.
Autorka konspektu [Golc, 1988] zakładała, że uczeń powinien umieć rozpoznawać objawy
choroby oraz zachowywać odpowiednią postawę wobec osób chorych lub będących nosicielami
wirusa HIV. W konspekcie proponowano, aby, na podstawie ulotek uczniowie opracowywali
zapisane wcześniej na tablicy problemy. Dotyczyły one takich zagadnień jak: istota AIDS
i jego przyczyna, sposób działania układu odpornościowego i sposób jego uszkadzania przez
wirusa HIV, sposoby i przebieg zakażenia, częstość występowania AIDS, sposoby zmniejszania
niebezpieczeństwa zakażenia, wskazówki dla chorych, problemy etyczne i moralne związane z
AIDS. Ważne było również [Otręba, 2002] omawianie problemów z jakimi żyją osoby chore,
wskazanie prawidłowych reakcji ludzi zdrowych, objaśnienie roli epidemii AIDS / HIV w
społeczeństwie, wyjaśnienie sytuacji ryzykownych, omówienie sposobów włączenia się w
działalność wspierającą zakażonych oraz zmniejszanie fali nieporozumień towarzyszących
AIDS. Uczniowie wykonywali zadania: /1/ epizod I - Ja i „mój wirus” – wybrany uczeń wcielał
się w osobę chorą i opowiada o swoich przeżyciach z tym związanych na podstawie wcześniej
przeczytanej literatury. Uczniowie wymieniali problemy, na jakie napotyka osoba chora na AIDS,
wymieniali jakie postawy powinna prezentować rodzina osoby chorej i jej przyjaciele; /2/ epizod
II – państwo, rząd, społeczeństwo wobec ludzi uzależnionych – padła propozycja budowy szpitala
i ośrodka terapeutycznego, w gazecie ukazały się artykuł szerzący panikę, bo informował on o
epidemii AIDS w ich mieście. Uczniowie zbierali się jako radni i toczyli dyskusję nad budową
szpitala w ich mieście. Zastanawiali się na czym polega rola rządu i społeczeństwa w epidemii
AIDS; /3/ epizod III – prawdy i mity o AIDS / HIV – co uczniowie wiedzieli o narkomanii,
jakie zachowania sprzyjają zakażeniu się HIV, a które są bezpieczne. Poza tym, uczniowie mieli
za zadanie: opracowanie listu osoby chorej do: rodziny, przyjaciół, państwa, społeczeństwa,
opracowanie listu osób i instytucji zajmujących się problemem AIDS / HIV, poznanie stanowiska
kościoła wobec AIDS / HIV na lekcji religii, organizację szkolnego Koła Wiedzy o AIDS / HIV.
66