Pierwsze w Polsce czasopismo poruszające problemy metodyki nauczania fizyki i chemii
obejmowało zarówno metody nauczania fizyki jak i chemii. W pierwszym numerze tego
czasopisma, które ukazało się w roku 1927 był tylko jeden artykuł poświęcony problematyce
nauczania chemii reszta poświęcony była problematyce nauczania fizyki. Czasopismo to
ukazywało się z przerwami (między innymi z powodu okupacji) do lat pięćdziesiątych XX
wieku, kiedy zostało podzielone na dwa czasopisma: Chemia w szkole i Fizyka w szkole. Dzięki
tym czasopismom można mówić o innowacyjności sterowanej. Każdy kto chciał przekazać
innowacje z zakresu treści merytorycznych oraz nowe sposoby przekazywanie wiedzy mógł
napisać artykuł i przestać go do redakcji. Jednak o przyjęciu do druku decydowała redakcja
kierując się polityką w zakresie kształcenia. Dlatego też wiele cennych propozycji nie zostało
opublikowanych ponieważ uważano je za zbyt daleko odbiegające od aktualnego programu
nauczania. Jednak pomimo tego w czasopismach tych można było znaleźć pewne alternatywne
sposoby realizowanie treści programu. Proponowane innowacje dotyczyły głównie metodyki
nauczania pewnych zagadnień. Nie dotyczyły one natomiast innowacyjności zakresie treści
nauczania. Program nauczania chemii był opracowany przez odpowiednią komisję centralną w
skład, której wchodzili profesorowie reprezentujący różne dziedziny chemii oraz osoby związane
bezpośrednio z procesem edukacji. Do ustalonego programu wybrani autorzy pisali podręczniki
szkolne. Do danego przedmiotu nauczyciel miał do dyspozycji tylko jeden zestaw podręczników.
Do lat dziewięćdziesiątych nie były wydawane podręczniki alternatywne.
Czy innowacje w zakresie struktury szkolnictwa wpłynęły na zmianę nauczania chemii?
Zmiany strukturalne szkolnictwie zmieniają między innymi liczbę godzin przeznaczonych na
nauczanie danego przedmiotu a to automatycznie wpływa na zmianę program nauczania.
Zmiany w programach nauczania były często spowodowane zmianą przekazywanych treści
kształcenia. Czasami poszerzano zakres przekazywanych treści a w innych przypadkach ograniczano.
Każde poszerzanie miało swoje dobre uzasadnienie. Natomiast ograniczanie treści kształcenia nie
zawsze było głęboko przemyślane. Czasami prowadziło to do paradoksalnych sytuacji. Na przykład
pozostawienie w programie szkoły podstawowej białek bez wcześniejszego omówienia z uczniami
amin i aminokwasów. W efekcie czego białka na lekcjach chemii były prawie identycznie omawiane
jak na lekcjach biologii. Ograniczenie materiału nie zawsze wiązało się z interesem ucznia.
Wprawdzie w okresie powstawania podręczników alternatywnych jedno z wydawnictw “kierując
się dobrem ucznia” ograniczyło przekazywany materiał zmniejszając w ten sposób objętość
podręcznika, a co za tym idzie jego objętość, dzięki czemu mogło obniżyć jego cenę.
Innowacje w zakresie dydaktyczno metodycznym wiązały się w dużej mierze z wykorzystaniem
odpowiednich pomocy dydaktycznych. W historii nauczania chemii możemy wyróżnić kilka
okresów w których jednym z elementów innowacji było wykorzystanie odpowiedzi środków
audiowizualnych. Pierwszy - to wykorzystywanie na lekcjach rysunków umieszczonych na odpowiednich
planszach. Drugi - wiąże się z wykorzystaniem czasie lekcji epidiaskopów oraz projektorów przeźroczy
w celu przekazania uczniom odpowiednich obrazów. W tym też okresie wykorzystywane są
projektory filmowe. Projektory te oraz filmy były wypożyczane na daną lekcję, jedynak zdarzało
się to stosunkowo rzadko.
Trzeci - to wprowadzenie i wykorzystanie w czasie lekcji grafoskopów.
Czwarty - to okres wykorzystania w czasie lekcji magnetowidów w celu odtworzenia uczniom
programów edukacyjnych.
Piąty - to czasy nam współczesne, w których w toku lekcje wykorzystuje się komputery,
komputery połączone z projektorami multimedialnymi lub dodatkowo tablice interaktywne.
10