Połowę stanowi młodzież w wieku 15–24 lat. Wobec tak zastraszająco dużych liczb, niezbędne
jest organizowanie akcji profilaktycznych w społeczeństwie. Niestety zagadnienia ludzkiej
płciowości, seksu są podejmowane w polskich szkołach niezbyt przychylnie. Niewielka liczba
nauczycieli i rodziców jest odpowiednio przygotowana do prowadzenia z młodzieżą rozmów i
zajęć dotyczących seksualności. Prowadzone są akcje, np. z okazji światowego dnia AIDS, ale
zazwyczaj tematy te są bardzo szeroko omijane [Helizanowicz, 2001].
Edukacja w zakresie HIV/AIDS nie przynosi pozytywnych skutków, gdy wytwarzana jest w
odniesieniu do tego zagadnienia atmosfera strachu i braku pewności. Takie obawy i niepokoje
często mogą być przeszkodą dla uczniów w procesie uczenia się na ten temat. Z jednej strony,
dzieci otrzymują informacje osadzone w lokalnych normach kulturowych i wartościach, a z
drugiej dobiegają do nich informacje pochodzące z mediów. Niezwykle istotną rzeczą jest, aby
uczniowie rozumieli różnice między nimi. Lokalne programy profilaktyczne niejednokrotnie są
bardziej skuteczne, bo ich postawy i przekonania wpływają znacząco na rozwój młodych ludzi.
Jeśli w danej społeczności kładzie się nacisk na zdrowe zachowania, to zwiększa się tym samym
prawdopodobieństwo ich praktykowania przez dzieci i młodzież. Edukacja w zakresie HIV/
AIDS nie powoduje przyspieszenia momentu inicjacji seksualnej, nie zwiększa częstotliwości
kontaktów seksualnych i nie zwiększa liczby partnerów seksualnych. Wręcz przeciwnie - pomaga
młodym ludziom zachowywać wstrzemięźliwość na długi czas, zmniejszyć ilość partnerów w
kontaktach seksualnych oraz może zwiększyć stosowanie prezerwatyw lub innych środków
antykoncepcyjnych [Schenker & Nyirenda, 2002].
Wiele milionów ludzi to jedynie nosiciele wirusa HIV, którzy są nieświadomi zakażenia
i przekazują je kolejnym osobom. Testy serologiczne wykrywające przeciwciała anty-HIV
wykrywają wirusa dopiero po kilku miesiącach po zakażeniu, więc dopiero po tym czasie
człowiek orientuje się, że jego sperma, czy wydzielina pochwy były niebezpieczne dla jego
partnera seksualnego. W Polsce było niewiele przypadków chorych na AIDS – i to u osób
wracających z zagranicy - uznano, więc że jest to „choroba importowana”. Niestety okazało
się, że wirus szybko rozprzestrzeniał się – głównie wśród narkomanów, prostytutek obu płci.
Ofiarami AIDS są też kobiety sztucznie zapładniane zainfekowaną spermą [Płytycz, 1990]. Życie
i zdrowie zależy od podejmowania decyzji odnośnie: osoby darzonej uczuciem, uprawiania
seksu, wierności wobec jednego partnera, krytycyzmu w wyborze partnera, stosowania środków
zapobiegających zakażeniu, szczerości wobec partnera, braku rozmów o seksie [Schenker &
Nyirenda, 2002]. Epidemia zakażeń HIV ciągle rośnie. Co najmniej 30% zakażonych stanowi
młodzież w wieku 10-24 lat. Poszerza się też liczba narkomanów, a narkomania dożylna ciągle
jest w Polsce głównym sposobem zakażenia wirusem HIV. Obowiązkiem szkoły jest wobec
tego prowadzenie akcji profilaktycznych, które powinny być częścią procesu wychowawczego.
Najważniejsze jest pogłębienie wśród młodzieży wiedzy na temat świadomych zachowań w
odniesieniu do HIV i AIDS [Helizanowicz, 2001]. Jan Paweł II powiedział: „skutki AIDS są
daleko głębsze od innych chorób, sięgają bowiem w życie moralne, społeczne, ekonomiczne,
prawne, organizacyjne, w życie rodziny, społeczności lokalnych, a także różnych narodów i
całej ludzkości” [Konopka, 2002]. Zapobieganie epidemii HIV/AIDS jest celem szkoły, która
powinna w tym względzie współdziałać z innymi instytucjami, na przykład zdrowotnymi. Dla
nauczycieli zaangażowanych w edukowanie w zakresie profilaktyki HIV/AIDS jest to zadanie o
charakterze „Syzyfowej pracy” - różnica jednak polega na tym, że nagrodą za odniesiony sukces
jest uratowanie ludzkich istnień [Schenker & Nyirenda, 2002].
Wnioski Analiza programów nauczania, podstawy programowej oraz literatury przedmiotowo-
metodycznej wykazała, że tematy AIDS i HIV są poruszane na każdym poziomie kształcenia.
W szkole podstawowej jest ich zdecydowanie najmniej i koncentrują się one na bardzo ogólnych
zagadnieniach dotyczących chorób przenoszonych drogą płciową. W gimnazjum i liceum
70