Get Adobe Flash player
1. NAUCZANIE PRZYRODY W SZKOLE PODSTAWOWEJ We wprowadzonej przed czterema laty reformie oświatowej zerwano z dotychczasowym podziałem na akademickie dziedziny nauk przyrodniczych. Biologię, geografię, chemię i fizykę zastąpiono na drugim etapie kształcenia blokowego nowym przedmiotem – przyroda. Zgodnie z zaleceniami zapisanymi w podstawach programowych przedmiotów ogólnokształcących opracowanych przez MEN oraz programem nauczania przyrody w szkole podstawowej, wiedza przekazywana na lekcjach w klasach IV- VI powinna tworzyć zintegrowaną całość z wyeksponowaniem zależności przyczynowo – skutkowych (Błaszczyk i współautorzy 1993). Zapoznanie uczniów ze zjawiskami przyrody uwzględniające aspekty biologiczne, geograficzne, chemiczne i fizyczne, umożliwia całościowe postrzeganie przez nich rzeczywistości przyrodniczej, co odpowiada ich potrzebom rozwojowym. Dziecko na tym etapie edukacji nie posiada jeszcze umiejętności analizowania rzeczywistości. Proces analizy dopiero się w nim zaczyna. Dlatego zaobserwowane w przyrodzie zjawiska postrzegane w tym wieku jako całość, będą stanowić podstawę do poznania bardziej szczegółowych zjawisk i procesów w kolejnych latach nauki. Integracja wiedzy z różnych przedmiotów w klasach IV-VI umożliwia także płynne przejście od nauczania zintegrowanego na pierwszym etapie edukacyjnym do rozdzielenia poszczególnych dyscyplin wiedzy na trzecim. Reforma oświatowa przyniosła ze sobą także odejście od dotychczasowego nauczania zmierzającego do przekazania jak największej ilości informacji (wiedzy encyklopedycznej). W procesie nauczania podkreśla się dziś ogromne znaczenie kontaktu uczniów z naturą, z najbliższym otoczeniem i powiązania z nim przekazywanych treści. Kontakt z przyrodą powoduje zaangażowanie emocjonalne uczniów, a przez to zdecydowanie szybsze i trwalsze przyswajanie wiedzy. Zajęcia terenowe umożliwiają przy tym sprawdzenie posiadanej wiedzy i umiejętności w praktycznym działaniu, podejmowanym w naturalnych warunkach. Wydaje się, że angielska nazwa tego przedmiotu „Science” - podobnie jak polska, wcześniejsza: „Przyrodoznawstwo” - „Nauka o Świecie” - oddaje w pełni treści, jakie powinny znaleźć się w nauczaniu przyrody. Niemniej nie da się uniknąć wprowadzania pewnych definicji i pojęć, wynikających z formalnych wymagań stawianych przed podejmującymi naukę w gimnazjum. Należy jednak pamiętać, aby wprowadzać te treści raczej w klasie VI, aniżeli w IV.