do biologii w gimnazjum oraz 11 do biologii w liceum.
Tabela Treści dotyczące problemów bioetycznych zawarte w Postawie Programowej 2009).
Tabela 1. 1. Treści dotyczące problemów bioetycznych zawarte w Postawie Programowej (MEN, (MEN, 2009).
poziom kształcenia
szkoła podstawowa
gimnazjum liceum
wybrane treści Podstawy Programowej
- wpływ codziennych zachowań w domu, w szkole na stan środowiska
- etapy rozwoju człowieka
- zasady dbałości o własne ciało
- zasady udzielania pierwszej pomocy
- negatywny wpływ alkoholu, nikotyny i substancji psychoaktywnych na zdrowie człowieka,
propozycje asertywnych zachowań w przypadku presji otoczenia
- przykłady szczepień obowiązkowych i nieobowiązkowych oraz ocena ich znaczenia
- transplantacja narządów, przykłady narządów, które można przeszczepiać
- znaczenie przeszczepów, w tym rodzinnych, zgoda na transplantację narządów po śmierci
- przyjmowanie środków lub leków hormonalnych (np. tabletek antykoncepcyjnych, sterydów)
- wpływ różnych czynników na prawidłowy rozwój zarodka i płodu
- podstawowe zasady profilaktyki chorób przenoszonych drogą płciową
- negatywny wpływ na zdrowie człowieka substancji psychoaktywnych: tytoń, alkohol,
narkotyki i środki dopingujące oraz nadużywanie kofeiny i leków oddziałujących na psychikę
- choroby człowieka wywoływane przez wirusy oraz zasady profilaktyki tych chorób; w
szczególności drogi zakażenia się wirusami HIV, HBV i HCV oraz HPV, indywidualne i
społeczne skutki zakażenia
- czynniki sprzyjające rozwojowi nowotworów (np. niewłaściwa dieta, tryb życia, substancje
psychoaktywne, promieniowanie UV), podstawowe zasady profilaktyki chorób nowotworowych
- informacje dołączane do leków, zakaz ich przyjmowania bez wyraźnej potrzeby
- podstawowe zasady higieny
- inżynieria genetyczna oraz przykłady jej zastosowania; „organizm genetycznie zmodyfikowany
(GMO)” i „produkt GMO”
- korzyści dla człowieka wynikające z wprowadzania obcych genów do mikroorganizmów oraz
przykłady produktów otrzymywanych z wykorzystaniem transformowanych mikroorganizmów
- potencjalne korzyści i zagrożenia płynące ze stosowania roślin transgenicznych w rolnictwie
oraz transgenicznych zwierząt w badaniach laboratoryjnych i dla celów przemysłowych
- klonowanie ssaków, kontrowersje towarzyszące badaniom nad klonowaniem terapeutycznym
człowieka - przykłady wykorzystania badań nad DNA - sądownictwo, medycyna, badania ewolucyjne
- poradnictwo genetyczne oraz sytuacje, w których warto skorzystać z poradnictwa
genetycznego i przeprowadzenia badań DNA
- istota terapii genowej i perspektywy jej zastosowania
- podstawowe motywy ochrony przyrody (egzystencjalne, ekonomiczne, etyczne i estetyczne)
- bierne i czynne palenie tytoniu
- niedobór odporności (immunosupresja po przeszczepach, AIDS) i związane z tym zagrożenia
- metody wykorzystywane w planowaniu rodziny
- istota badań prenatalnych oraz przykłady sytuacji, w których warto z nich skorzystać
- sposoby i cele otrzymywania komórek macierzystych
- poznanie genomu ludzkiego -konsekwencje dla medycyny, zdrowia, ubezpieczeń zdrowotnych
Przeprowadzono również analizę 120 artykułów czasopisma naukowo–dydaktycznego
„Biologia w Szkole” pod kątem występujących w nim treści z zakresu bioetyki w odniesieniu do
biologii człowieka ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień dotyczących seksualności człowieka.
Publikowane w czasopiśmie materiały dotyczące problemów bioetycznych podzielono na artykuły
o charakterze naukowym poruszające problemy nauk biologicznych oraz artykuły o charakterze
dydaktycznym zawierające propozycje rozwiązań dydaktycznych (konspekty lekcji). Od 1944
roku, czyli od momentu powstania czasopisma, pojawiło się w „Biologii w Szkole” 120 artykułów
dotyczących biologii człowieka, z czego 68 stanowiły te związane z problemami bioetycznymi. W
kontekście analizowanych treści, dotyczyły one takich zagadnień jak: badania genetyczne, dom,
rodzina, edukacja seksualna, rozmnażanie i rozwój, choroby weneryczne, AIDS (tabela 2).
56