Home

Kronika Matematyka

Kliknij na kwadraciki, zarówno te od filmów, jak i te od informacji, żeby je zatrzymać i móc czytać lub oglądać bez przeszkód!

Strona ta skrywa w sobie kilka ciekawostek, które Mogą Cię zainteresować. Najedź na kwadraciki poniżej, a zobaczysz dalszy ciąg tekstu, oraz materiały i zdjęcia bohatera niniejszego wydania.

Odpal jeden z filmów z poniższego odtwarzacza, by dowiedzieć się więcej o bohaterze niniejszego wydania. Materiały nagrano z pomocą lektora i poddano profesjonalnemu montażowi.

1

2

3

4

5

Teorie Emmy Noether!

Zobacz, dlaczego tak bardzo wpłynęła na świat matematyki!

Wybitna Kobieta Matematyk

Najwybitniejsza postać od czasów Madame Curie.

Teoria Pierścieni.

Jedna z najważniejszych teorii Emmy Noether.

Poznaj tego wybitnego matematyka!

Zapoznaj się z jej fascynującym kalendarium życia!

W 1918 roku udowodniła fundamentalne twierdzenie, nazwane twierdzeniem Noether, które wiąże symetrie praw ruchu z zachowaniem pewnych wielkości fizycznych. W latach 1922-33 była profesorem Uniwersytetu w Getyndze. W 1933 roku została stamtąd usunięta przez władze hitlerowskie za żydowskie pochodzenie. Przyjęła zaproszenie od Bryn Mawr College w USA i wyjechała z Niemiec. W latach 1933 - 1935 wykładała na Bryn Mawr College, w szkole dla dziewcząt oraz w Institute for Advanced Study.

Emma Noether zmarła 14 kwietnia 1935 roku w Bryn Mawr, w Stanach Zjednoczonych, na skutek infekcjii pooperacyjnej. Jej ciało skremowano, a prochy pochowano przy krużgankach biblioteki w Bryn Mawr. Po obronie pracy doktorskiej Emma Noether chciała się habilitować, lecz ta droga była dla kobiet niedostępna. Emma pracowała na uniwersytecie bez wynagrodzenia. Dopiero po zakończeniu I wojny światowej znacznie złagodzono restrykcje wobec kobiet na uczelniach. Dzięki temu mogła się habilitować w 1919 roku, a nawet przyznano jej stanowisko profesora nadzwyczajnego,

Emma Noether - niemiecka matematyczka i fizyczka, urodzila się 23 marca 1882 r. w Erlangen. słynny matematyk i cybernetyk Norbert Wiener powiedział: „Panna Noether jest największą kobietą matematykiem, jaka kiedykolwiek żyła i największą kobietą naukowcem, biorąc pod uwagę wszystkie dziedziny. Była uczoną pokroju Madame Curie”. Ojciec Emmy, Max Noether, był wybitnym profesorem w Erlangen. Oboje rodzice Emmy byli pochodzenia żydowskiego. W latach 1889 – 1897 Emma uczęszczała do szkoły dla dziewcząt w Erlangen.

Wykazywała zdolności językowe, interesowała ją arytmetyka, uczyła się muzyki i gry na fortepianie. Brała lekcje baletu. Marzyła o karierze nauczycielki języków obcych. W 1900 roku zdała egzaminy z francuskiego i angielskiego i stała się certyfikowanym nauczycielem tych języków. Certyfikat pozwałal jej uczyć języków w bawarskich szkolach dla dziewcząt. Jednak Emma nigdy nie została nauczycielką. Postanawiła bowiem… studiować matematykę. Podjęcie studiów nie było wcale łatwe, ponieważ kobiety nie były do nich dopuszczane oficjalnie. Aby uczestniczyć z zajęciach musiały każdorazowo uzyskiwać zgody wykładowców.

Emma Noether zapisała się na uniwesytet jako wolny słuchacz, uzyskała zgody profesorskie i zaczęła studiować. Najpierw na Uniwersytecie w Erlangen, potem w w Norymberdze i Getyndze. W 1907 roku doktoryzowała się na Uniwersytecie w Erlangen, a temat jej pracy brzmiał: „O zupełnym systemie niezmienników dla trójkowych form bikwadratowych”. W późniejszym czasie pracowała na tym uniwersytecie, pomagając w pracy ojcu i prowadząc własne badania. Jej prestiż naukowy szybko wzrósł, wiele publikowała. W 1909 roku została członkiem Niemieckiego Towarzystwa Matematycznego. W 1913 wykładała w Wiedniu.

Dawid Hilbert pragnął, aby Emma Noether dołączyła jego zespołu na uniwersytecie w Getyndze. Uczony chciał, aby uczelnia przyjęła ją na etat Privat Dozenta (ówczesny etat uniwersytecki z wszystkimi uprawnieniami z wyjątkiem pensji). Konserwatywny senat twardo zaoponował przeciwko zatrudnieniu kobiety na uniwersytecie, co Hilbert skwitował stwierdzeniem: - Panowie! Przecież to nic złego mieć kobietę w senacie. To nie jest łaźnia! Niestety, senat nie przyjął tego argumentu. Noether przez 4 lata nieformalnie prowadziła zajęcia firmowane przez Hilberta. Dopiero po habilitacji uznano, że może dołączyć do senatu.

Czy wiesz, że... W 1919 roku, Emma otrzymała stanowisko profesora nadzwyczajnego, jednak z pewnymi ograniczeniami – miała dalej pracować za darmo. Niewysoką pensję przyznano jej dopiero w 1923 roku. Przez te wszystkie lata, kiedy nie otrzymywała wynagrodzenia za swoja pracę, na jej utrzymanie łożyła rodzina.

Czy wiesz, że... W 1932 roku Emma Noether dostąpiła wielkiego zaszczytu poprowadzenia wykładu plenarnego podczas Międzynarodowej Konferencji Matematyków w Zurychu. Była pierwszą kobietą, którą spotkało takie wyróżnienie.

Czy wiesz, że... ulubioną dziedziną sportu Emmy było pływanie. Pływała i nurkowała doskonale. Na miejskim basenie często spotykała się ze swoimi studentami i również tam prowadziła zajęcia i dyskusje naukowe.

BIBLIOGRAFIA:

1. David Hilbert. Gesammlte AbhandLungen, New York 1965.

2. C. Reid, Hilbert. Springer- Verlag, Berlin, Heidelberg. New York 1965

3. M.Tent. Emmy Noether: the mother of modern algebra. Wellesley 2008

4. Helmut Hasse. Helmut Hasse und Emmy Noether:die korrespondenz 1925-1935, Uniwersitatsverlag Gottingen 2006.

5. Emmy Noether:a tribute to her life and work. New York,Basel, Marcel Dekker,Inc, 1981.

6. A. K. Wróblewski – 200 uczonych w anegdocie. Warszawa 2010

7. Wikipedia

8. J. Navarro. Od Hypatii do Emmy Noether. Świat jest matematyczny. RBA 2012.

9. Encyklopedia Britannica.

10. Matematycy i nie tylko. interklasa.pl

11. Emmy Noether.UCLA Phisics and Astronomy.

12. Emmy Noether – Gesammelte Abhandlungen. Collected papers. Springer. Berlin, 1983.

Emma Noether w pełni zasługuje na tytuł Władcy Pierścieni za osiągnięcia naukowe w teorii pierścieni. To wlaśnie ona zapoczątkowała badanie ideałów w pierścieniach, a potem na strukturach bardziej skomplikowanych, takich jak algebry. Uważana jest za matkę algebry abstrakcyjnej. Doktorat Emmy Noether na Uniwersytecie w Erlangen, w 1907 roku, był drugim tytułem doktorskim w Niemczech, przyznanym kobiecie. Pierwszy uzyskała Zofia Kowalewska w Getyndze, w 1847 roku. Jeden z kraterów znajdujący się na niewidocznej stronie Księżyca i jedna asteroida o numerze 7001, noszą imię Noether,

Udowodnila fundamentalne dla fizyki teoretycznej twierdzenie o związkach zachowania wielkości fizycznych z odpowiednimi symetriami ciągłymi. Na przykład niezmienniczość praw ruchu w czasie wiąże się z zasadą zachowania energii. Te wyniki pomogły Albertowi Einsteinowi rozwinąć ogólną teorię względności, korzysta z nich współczesna fizyka cząstek elementarnych. Najbardziej znane są jej osiagniecia w teorii pierścieni. Zapoczątkowała badanie ideałów w pierścieniach, teorii grup oraz teorii liczb. Znacząco przyczyniła się do rozwiniecia nowej gałęzi matematyki - algebry abstrakcyjnej.

W algebrze od jej nazwiska pochodzi nazwa pojęcia pierścienia noetherowskiego oraz nazwa twierdzenia Laskera-Noether. Twierdzenie Noether dotyczy związku zasad zachowania z symetrią ciągłą. Twierdzenie Noether ma fundamentalne znaczenie w fizyce. Twierdzenie to mówi, że każda ciągła symetria praw fizyki (czyli taka, która nie zmienia zasady wariacyjnej najmniejszego działania oraz równań ruchu opisujących układ albo innych, równoważnych tym dwom, praw fizyki), opisywana przez grupę Liego generuje tyle praw zachowania, ile jest niezależnych parametrów opisujących daną grupę Liego (lub generatorów grupy Liego).

Projekt:

"Zablocki Pictures"

Wykonanie:

Maciej Zabłocki

Copyright 2013.

Na wyłączność Politechniki Warszawskiej, w ramach projektu: Archipelag Matematyki - biografie wybitnych matematyków.