Home

Kronika Matematyka

Kliknij na kwadraciki, zarówno te od filmów, jak i te od informacji, żeby je zatrzymać i móc czytać lub oglądać bez przeszkód!

Strona ta skrywa w sobie kilka ciekawostek, które Mogą Cię zainteresować. Najedź na kwadraciki poniżej, a zobaczysz dalszy ciąg tekstu, oraz materiały i zdjęcia bohatera niniejszego wydania.

Odpal jeden z filmów z poniższego odtwarzacza, by dowiedzieć się więcej o bohaterze niniejszego wydania. Materiały nagrano z pomocą lektora i poddano profesjonalnemu montażowi.

1

2

3

4

5

Kowalewska miała swojego wroga!

Zobacz kto i dlaczego!

Teoria bąków?

A cóż to takiego?

Poezja Kowalewskiej.

Bo nie ma bez niej dobrego matematyka!

Poznaj tego wybitnego matematyka!

Zapoznaj się z jej fascynującym kalendarium życia!

Jednak los się uśmiechnął do niej, swoim matematycznym talentem zwróciła na siebie uwagę wybitnego berlińskiego matematyka Karla Weierstrassa. Zachwycony zdolnościami Kowalewskiej, zaproponował jej prywatne, darmowe lekcje. W tym okresie napisała trzy prace z matematyki, z których każda, zdaniem Weierstrassa, była wystarczająca do otrzymania doktoratu. Wyniki jednej z tych prac znane są w analizie matematycznej pod nazwą twierdzenia Cauchy'ego-Kowalewskiej. Zajmowała się również dynamiką pierścieni Saturna.

Pomimo trudności związanych z zakceptowaniem jej osiągnięć naukowych, dzięki pomocy i uporowi Karla Weierstrassa , w 1874 roku w Getyndze, Zofia Kowalewska otrzymała tytuł doktora filozofii z odznaczeniem. Mimo tytułu doktora nie mogła znaleźć dla siebie posady na uniwersytecie, ponieważ kobieta nie mogła prowadzić wykładów. Wróciła więc do Rosji, gdzie również nie znalazła pracy. Jej mąż, wówczas już znany paleontolog zajął się prowadzeniem interesów (spółka naftowa). W 1878 roku urodziła się ich córka Zofia.

pewna szwedzka gazeta napisała:
„Dzisiaj mamy zaszczyt głosić o przyjeździe nie jakiegoś tam pospolitego księcia krwi. To księżniczka nauki, pani Kowalewska, zaszczyciła swą obecnością nasze miasto i będzie pierwszym docentem - kobietą w całej Szwecji” Księżniczka nauki, czyli Zofia Kowalewska, a właściwie Sofja Wasiljewna Kowalewska - rosyjska matematyczka, polskiego pochodzenia. Urodzila się 15 stycznia 1850 roku w Moskwie. Ojciec, Wasilij Wasiljewicz Krukowski, był potomkiem rodziny Korwin-Krukowskich, a matka Jelizawieta Fiodorowna Schubert pochodziła z Niemiec.

Zofia już jako mała dziewczynka bardzo lubiła szczególnie naukę matematyki. Niestety, jako dziewczynka otrzymala tylko zwyczajowe wyksztalacenie panien z dobrych domów. O studiach nawet marzyć nie mogla. Ponieważ nie mogła studiować na Petersburskim Uniwersytecie, od 1866 roku pobierała prywatne lekcje matematyki wyższej. Uczyła się podstaw rachunku różniczkowego. Jesienią 1868 roku udało się jej wysłuchać cyklu wykładów z anatomii w Wojskowej Akademii Medycznej. I to było wszystko, na co pozwolono pannie Zofii Krukowskiej.

W tym czasie poznała Władimira Kowalewskiego, który, aby uniezależnić ją od ojca, zaproponował fikcyjne małżeństwo. Zofia chętnie zgodzila się na to, bowiem status mężatki pozwalał jej na swobodne przebywanie w męskim towarzystwie i dalsze kształcenie. W 1869 roku, już jako pani Kowalewska, wyjechała na nauki do Niemiec. Tam, jako wolna słuchaczka, wstąpiła na uniwersytet w Heidelbergu, aby słuchać wykładów z matematyki i fizyki. Po dwóch latach studiów przeniosła się do Berlina, ale tamtejszy uniwersytet nie przyjmował kobiet.

W 1882 r. ponownie wyjechała za granicę, tym razem do Francji. W Paryżu zawarła znajomość z Charlesem Hermitem i Henrim Poincarem. Podjęła na nowo pracę naukową, formułując w 1883 r. matematyczną teorię załamywania się światła w kryształach. W tym samym roku jej mąż Władimir Kowalewski popełnił samobójstwo. Powodem były nieudane interesy naftowe i bankructwo. Zofia została sama z córką, bez środków do życia. Wtedy to szwedzki matematyk Mittag-Leffler wystarał się dla niej o katedrę matematyki na uniwersytecie w Sztokholmie. Kowalewska przyjęła tę propozycję i wyjechała do Szwecji. Była to decyzja bardzo odważna, ponieważ większość konserwatywnego środowiska naukowego była oburzona powierzeniem katedry matematyki kobiecie. Pamiętajmy jednak, że Zofia Kowalewska była pierwszą Europejką, której udało się uzyskać doktorat w dziedzinie matematyki, co wymagało z jej strony niebywałego wręcz uporu i determinacji.

BIBLIOGRAFIA:

1. Zofia Kowalewska – Wielki Matematyk Rosyjski. Autor - P.Połubowinowa- Koczina, Spółdzielnia Wydawniczo – Oświatowa „Czytelnik” 1951

2. Sofija Kowalewskaja. Życie i działalność. Moskwa 1955.

3. A Russian Childhood, Sofya Kowalevskaya. SpringerVerlag, New York, Heidleberg, Berlin 1978

4. The Kowalewski Property. Vadim Kuznetsow. American Mathematical Society, volume 32.

5. Pamięci C.B. Kowalewskiej, Moskwa 1951, Akademia Nauk CCCP.

6. Listy Wejerstrassa do Sofii Kowalewskiej, 1871-1891, Wydawnictwo Nauka, Moskwa 1973.

7. S.B.Kowalewska – Wspomnienia i listy. Wydawnictwo Akademii Nauk CCCP 19554.

8. Wikipedia.

9. J. Navarro. Od Hypatii do Emmy Noether. Świat jest matematyczny. RBA 2012.

Zofia Kowalewska była nie tylko znakomitą matematyczką. Zajmowała się również twórczością literacką, pisała dramaty, powieści oraz eseje krytyczno-literackie, zamieszczane w prasie. Wydano szereg jej prac: „Uniwersytet chłopski w Szwecji”, „Wspomnienia z dzieciństwa”, „Nihilistka”. Zajmowala się również tłumaczeniem. Przetlumaczyła na rosyjski wiele dzieł Darwina. Wśród jej przyjaciół i znajomych byli: Weierstrass, Mittag- Leffler, Hermite, Picard, Poincare, Dostojewski, Turgieniew, Darwin, Nobel, chemiczka Julia Lermontowa, Mendelejew, Ibsen,- wszyscy oni cenili bardzo jej inteligencję, skromność i urodę, bo Zofia Kowalewska była bardzo piękną kobietą.

Podczas odnawiania domu rodzinnego Zofii Kowalewskiej w Palibino zabrakło tapet do pokoju dziecięcego. Wyklejono więc ściany papierami ze strychu. Tak się złożyło, że w stercie tej znajdowały się litograficzne odbitki wykładów z rachunku różniczkowego i całkowego Michaiła Ostrogradskiego, których słuchał w młodości ojciec Zofii. Dziewczynka nauczyła się na pamięć wielu fragmentów wykładów, patrząc na nie przez całe lata, a forma niektórych wzorów wywarła na niej wielkie wrażenie. Wybitne uzdolnienia matematyczne Zofii ujawniły się, gdy bez niczyjej pomocy, przestudiowała podręcznik fizyki autorstwa profesora Tyrtowa.

Uczyniła to, samodzielnie dochodząc do definicji funkcji sinus, której wcześniej nie znała. Profesor Tyrtow nakłonił ojca piętnastolatki, by rozwijać jej talent. W ten sposób zaczęła pobierać lekcje geometrii analitycznej oraz rachunku różniczkowego i całkowego w Petersburgu u Aleksandra Nikołajewicza Strannolubskiego. Gdy ten się zdziwił, że Zofia tak szybko przyswoiła pojęcia granicy funkcji i pochodnej, ona przypomniała sobie, iż widziała to wcześniej na ścianie pokoju dziecinnego: "I rzeczywiście, z formalnego punktu widzenia wiele z tych pojęć znałam już od dawna". Można powiedzieć, że od dziecka! Zofia Kowalewska umarła na zapalenie płuc w młodym wieku 41 lat, u szczytu kariery naukowej.

Projekt:

"Zablocki Pictures"

Wykonanie:

Maciej Zabłocki

Copyright 2013.

Na wyłączność Politechniki Warszawskiej, w ramach projektu: Archipelag Matematyki - biografie wybitnych matematyków.

Czy wiesz, że... Zofia Kowalewska jest autorką najważniejszego twierdzenia w teorii równań różniczkowych cząstkowych. Znamy je jako twierdzenie Cauchy'ego-Kowalewskiej...

Czy wiesz, że... Zofia Kowalewska zmarła w Sztokholmie, 10 lutego 1891 roku, w wieku 41 lat w wyniku ciężkiego zapalenia płuc.

Czy wiesz, że... Zofia Kowalewska zaliczana jest do setki najwybitniejszych matematyków kilku ostatnich wieków. Jej prace dotyczyły równań różniczkowych, ale także optyki i mechaniki.