Page 9 - książka gotowa + okładkastr1 i 4

Kształcenie interdyscyplinarne posiada zatem wiele zalet. Warto się więc zastanowić nad tym
w jakim stopniu stosowane jest ono w polskich szkołach. Zagadnienie to zostało uwzględnione
w badaniach potrzeb i oczekiwań nauczycieli zleconych przez Centrum Nauki Kopernik
i przeprowadzonych przez Pracownię Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia” w maju 2009 roku.
W badaniu uczestniczyli nauczyciele szkół podstawowych i gimnazjów. Podstawowe cele projektu
wynikały z potrzeby skutecznej komunikacji oferty Centrum Nauki Kopernik oraz z konieczności
dopasowania jej do oczekiwań nauczycieli i edukacji. W raporcie wiele miejsca poświęcono sposobom,
w jaki nauczyciele pracują z uczniami. Podjęto także problem interdyscyplinarności – jej obecności
w szkole i sposobów realizacji. Przeprowadzone z nauczycielami wywiady dowiodły, iż
interdyscyplinarność nauki w szkołach funkcjonuje jedynie na poziomie teorii, czyli w deklaracjach
nauczycieli. Bardzo rzadko deklaracje te przekładały się na praktykę. Próby podejścia
interdyscyplinarnego podejmowane były zwykle w czasie zajęć dodatkowych przez nauczycieli, którzy
czuli się dobrze w swoim zawodzie i chcieli rozwijać posiadane umiejętności. Uzyskane informacje
pozwoliły stwierdzić, że idea interdyscyplinarności rzadko jest stosowana podczas lekcji. Jeśli się to
zdarza, przyjmuje formę zadawania pytań związanych z omawianym tematem, ale wychodzących poza
podstawę programową przedmiotu. Nauczyciele rezygnują z podejścia interdyscyplinarnego, ponieważ
wymaga ono większego zaangażowania z ich strony i ze strony uczniów przyzwyczajonych do
konkretnych granic między przedmiotami. W szkołach podstawowych problemem okazał się także brak
kompetencji do przekazywania treści fizycznych i chemicznych na lekcjach przyrody. Nauczyciele sami
uświadamiali sobie swoje braki do wychodzenia poza swoją dziedzinę. Ten problem mogłaby jednak
rozwiązać współpraca z innymi nauczycielami, dlatego podczas wywiadu również o nią zapytano.
Okazało się jednak, że zwykle współpracują ze sobą nauczyciele tego samego przedmiotu. Nauczyciele
uczący różnych przedmiotów kontaktują się najczęściej w sprawach związanych np. z uzgodnieniem
kolejności omawianych zagadnień lub zamówieniem konkretnego tematu, który ułatwi przeprowadzenie
zaplanowanej lekcji. Przyrodnicy proszą więc matematyków o omówienie skali, fizycy o przygotowanie
uczniów do przekształcania równań, itp. Bardzo rzadko odbywają się lekcje prowadzone wspólnie przez
dwóch nauczycieli. Brak takich zajęć w dużej mierze wynika z kwestii organizacyjnych (dwóch
nauczycieli na tej samej lekcji wymaga bowiem, by jeden z nich miał w tym czasie tzw. „okienko”).
Jednak największą przeszkodą w łączeniu treści z zakresu różnych przedmiotów jest brak świadomości
w środowisku nauczycieli o zaletach nauczania interdyscyplinarnego. Interdyscyplinarność nie stanowi
dla nauczycieli kwestii, którą warto podejmować na lekcjach6.

W związku z powyższym – Program Nauczania Interdyscyplinarnego z przedmiotów
matematyczno-przyrodniczych, informatycznych i technicznych dla uczniów klas IV-VI szkół
podstawowych, który jest tematem niniejszej publikacji – jest jakby odpowiedzią na potrzeby uczniów
i nauczycieli. Prezentowana publikacja stanowi kompleksową prezentację tego programu. Część pierwsza
poświęcona jest zagadnieniom wstępnym obejmującym kwestie organizacyjne i autorskie. Wyjaśniono tu

6 Ł. Krzyżanowska, M. Wiśnicka, Wykorzystanie eksperymentów i metod aktywizujących w nauczaniu - problemy
i wyzwania. Raport z badań, Centrum Nauki Kopernik, Warszawa 2009, s. 38-40.