Przedsiębiorczość jest ważną cechą nie tylko skutecznego przedsiębiorcy – jej posiadanie przydaje się każdemu z nas w codziennym życiu. Niezależnie od tego, czy zamierzasz zostać przedsiębiorcą czy planujesz inną ścieżkę kariery zawodowej, zastanów się, czy masz kompetencje przedsiębiorcze.

Czym są kompetencje przedsiębiorcze?

Na kompetencje przedsiębiorcze składają się:

• określone cechy osobowości, które znasz z 1. lekcji: przywódczość, otwartość, towarzyskość, solidność, zrównoważone zachowanie, spokój, aktywność i optymizm;
• określone zachowania, odpowiadające roli przedsiębiorcy, np.: kierowanie, kontrolowanie, nadzorowanie, podejmowanie decyzji i ryzyka oraz zachowania asertywne (była o nich mowa na lekcjach 1. i 3. [odsyłacz do 1.1, odsyłacz do 1.3]);
• kompetencje osobiste i kompetencje społeczne odpowiadające inteligencji emocjonalnej, o której będzie mowa poniżej.

Inteligencja emocjonalna jako istotny element kompetencji przedsiębiorczych

Inteligencja emocjonalna jest zdolnością rozpoznawania swoich emocji i umiejętnością odczytywania emocji innych ludzi oraz kierowania nimi przez odpowiednie zachowania. Nie zawsze osoby o wysokim poziomie ilorazu inteligencji (IQ) mają wysoki poziom inteligencji emocjonalnej. Bystrość umysłu, wiedza i fachowe umiejętności są w życiu bardzo ważne, jednak w kontaktach międzyludzkich, na rynku pracy oraz w prowadzeniu firmy równie istotne są: empatia, zdolność patrzenia na siebie i innych z dystansem, umiejętność nawiązywania kontaktów i osiągania porozumienia oraz zdolność współdziałania.

Na inteligencję emocjonalną składają się kompetencje emocjonalne, do których zaliczamy kompetencje osobiste i kompetencje społeczne.

Kompetencje osobiste

Kompetencje osobiste determinują stopień, w jakim radzimy sobie ze sobą (np. ze swoimi odczuciami, stanami wewnętrznymi, emocjami). Składają się na nie: samoświadomość, samoregulacja i motywacja.

Rycina 1.10. Kompetencje osobiste jako element składowy kompetencji emocjonalnych.

Samoświadomość obejmuje:

• świadomość emocjonalną, czyli rozpoznawanie swoich emocji i ich konsekwencji,
• poprawną samoocenę, czyli poznanie swoich mocnych i słabych stron,
• wiarę w siebie, czyli poczucie własnej godności i wartości, przy realnej ocenie swoich zdolności i umiejętności.

Samoregulacja stanowi połączenie następujących umiejętności i cech:

• samokontroli, polegającej na panowaniu nad niepożądanymi emocjami i zachowaniami,
• sumienności, czyli przyjmowania odpowiedzialności za swoje zobowiązania,
• przystosowalności, polegającej na elastycznym dostosowywaniu się do zmian,
• innowacyjności, odpowiadającej łatwemu przyjmowaniu i tworzeniu nowatorskich rozwiązań.

Motywacja wiąże się z takimi zachowaniami, umiejętnościami i cechami, jak:

• konsekwentne realizowanie zamierzeń, połączone z wyznaczaniem sobie coraz to bardziej wymagających celów,
• zaangażowanie, czyli utożsamianie swoich celów z zamierzeniami grupy,
• inicjatywa, przejawiająca się gotowością do wykorzystania zaistniałych szans i swoich atutów,
• optymizm, czyli niezrażanie się przeciwnościami, wiara w sens swoich działań.

Kompetencje społeczne

Kompetencje społeczne decydują o tym, jak radzimy sobie w kontaktach z innymi. Do kompetencji tych należą: empatia i umiejętności społeczne.

Rycina 1.11. Kompetencje społeczne jako element składowy kompetencji emocjonalnych.

Empatia obejmuje:

• rozumienie innych, polegające na uświadamianiu sobie uczuć i punktów widzenia innych osób i interesowaniu się ich problemami,
• doskonalenie innych, czyli zaangażowanie w rozwój innych osób,
• tolerancję dla różnorodności, czyli wspieranie indywidualizmu poszczególnych jednostek.

Umiejętności społeczne (interpersonalne) to:

• wpływanie na innych dzięki znajomości i umiejętności stosowania metod skutecznego przekonywania,
• umiejętność porozumienia się, czyli słuchanie innych bez uprzedzeń, wysyłanie przekonujących komunikatów, rozumienie odmiennego punktu widzenia,
• łagodzenie konfliktów, obejmujące pośredniczenie w sporach i ich wyciszanie,
• przewodzenie innym, czyli inspirowanie jednostek i grup, wchodzenie w rolę lidera,
• inicjowanie zmian i kierowanie nimi,
• tworzenie więzi, polegające na pielęgnowaniu kontaktów międzyludzkich,
• współpraca z innymi w celu osiągnięcia wspólnego celu,
• umiejętności zespołowe, przejawiające się w organizowaniu działań wszystkich członków grupy dla osiągnięcia wyznaczonego celu.

Kompetencje przedsiębiorcze jako aspekt samorozwoju

Kompetencje przedsiębiorcze, na które składają się określone cechy osobowości, zachowania związane z odgrywaniem roli przedsiębiorcy i inteligencja emocjonalna, możemy uznać za uniwersalny zestaw kompetencji niezbędnych do samorozwoju człowieka dobrze funkcjonującego w społeczeństwie.

Rycina 1.12. Model kompetencji przedsiębiorczych.

Kompetencje przedsiębiorcze można i należy ćwiczyć. Na początku jednak trzeba właściwie rozpoznać swoje kompetencje lub ewentualny ich brak, a następnie z rozwagą je zdobywać i wzmacniać. Ćwiczenia polegać powinny na wzmacnianiu pożądanych zachowań, przy czym należy uważać, aby nie popaść w samozadowolenie i brak samokrytyki. Wtedy mogą pojawić się niepożądane zachowania i dążenia: nadmierna ambicja, stawianie sobie zbyt wysokich wymagań i nierealnych celów, pracoholizm, głód prestiżu i władzy, potrzeba ciągłej adoracji oraz nieumiejętność przyznania się do porażek. Z pewnością nie są to odpowiedniki kompetencji przedsiębiorczych.

	Ciekawostka z Unii Europejskiej
	Osoby starające się o dotację unijną na założenie i rozwój działalności gospodarczej stają czasami przed koniecznością rozwiązania testu psychologicznego, oceniającego m.in. ich kompetencje przedsiębiorcze. Na teście tym pojawiają się takie pytania, jak: Z jakiego powodu chcesz rozpocząć działalność gospodarczą? Jakie są Twoje silne i słabe strony? Jak sobie radzisz z kryzysowymi sytuacjami?

	Ciekawostka ze świata
	Warto wzmacniać swoje kompetencje przedsiębiorcze przez ćwiczenie pożądanych zachowań, takich jak zaangażowanie w różne przedsięwzięcia, optymizm na co dzień lub asertywność w kontaktach z innymi. Zdaniem niektórych naukowców już po 21 dniach systematycznego powtarzania zachowań lub czynności wchodzą nam one w nawyk.

	Warto kliknąć i wiedzieć więcej
	[Artykuł dotyczący kreatywności polskich przedsiębiorców; http://wiadomosci.nf.pl/News/32913/Polski-przedsiebiorca-musi-byc-kreatywny/zarzadzanie-zespolem-kreatywnosc-innowacje/] [Artykuł Inżynier musi umieć współpracować z grupą; http://wiadomosci.nf.pl/News/35302/Inzynier-musi-umiec-wspolpracowac-z-grupa/umiejetnosci-miekkie-umiejetnosci-osobiste-zarzadzanie-zespolem/]

Ćwiczenia

1.      W Stanach Zjednoczonych jedną z najbardziej wpływowych celebrytek i jednocześnie doskonałym przedsiębiorcą jest Oprah Winfrey. Odszukaj w internecie życiorys Opry Winfrey i na tej podstawie podaj cechy jej osobowości i zachowania, które Twoim zdaniem zadecydowały o odniesionym przez nią sukcesie.

2.      Wymień po 5 najważniejszych kompetencji przedsiębiorczych, którymi Twoim zdaniem powinny odznaczać się osoby piastujące następujące stanowiska:

a)         kierownik działu promocji.

b)        dyrektor szkoły.

c)         mediator [Mediator to bezstronna i neutralna osoba, profesjonalnie przygotowana do pomocy w komunikacji ludziom znajdującym się w konflikcie.].

d)        rezydent [Rezydent to pracownik biura podróży przebywający w hotelu lub ośrodku wczasowym w celu opieki nad klientami biura.].