W 2009 r. Polska uplasowała się na 6. miejscu w Unii Europejskiej pod względem liczby aktywnych przedsiębiorstw. Było ich wtedy łącznie 1,67 mln. Według rejestru REGON, w roku 2009 powstało ponad 275 tys. małych przedsiębiorstw. Większość z nich, bo aż 97,1%, stanowiły podmioty nowe, a nie jednostki przekształcone. Co ciekawe, połowa z małych firm została zarejestrowana przez osoby niemające żadnej pracy lub takie, które nigdy wcześniej nie znalazły zatrudnienia. Czy jest to dowodem na to, że każdy może zostać liderem przedsiębiorstw?

Zasady pracy zespołowej

Zarządzanie przedsiębiorstwem niewątpliwie jest procesem wymagającym dużego nakładu sił oraz zaangażowania w podejmowanie skomplikowanych, wieloetapowych operacji. Aby te działania były możliwe do zrealizowania, konieczne jest utworzenie planu działalności firmy. Stanowi on fundament dla działań podejmowanych na etapie sporządzania zasad pracy zespołowej. Pracownicy będą ze sobą współpracować tylko wtedy, gdy nastąpi:

• określenie celów, czyli ustalenie, co przedsiębiorstwo chce uzyskać, gdy planuje pracę nad danym projektem. Cele powinny być sprecyzowane oraz akceptowane przez wszystkich pracowników zaangażowanych w pracę.
• określenie zasobów, czyli wskazanie, jakimi środkami dysponuje przedsiębiorstwo, ile zasobów potrzebuje oraz w jaki sposób można je zdobyć.
• określenie sposobu pracy zespołu, czyli dobranie ról dla poszczególnych członków zespołu. Dobór ten powinien być skorelowany z umiejętnościami oraz zainteresowaniami podwładnych.
• określenie sposobu motywowania, czyli ustalenie systemu nagród lub kar za wykonanie działania. Sposób motywowania powinien być określony przed rozpoczęciem pracy.
• określenie składu zespołu, czyli powierzenie grupie pracowników określonych zadań. Skład zespołu nie może być przypadkowy, ponieważ skutkowałoby to mniejszą efektywnością pracy.

W pracy zespołowej ważną rolę odgrywa też lider (kierownik) zespołu. Jeżeli dobierze on odpowiednich pracowników oraz obsadzi ich na właściwych stanowiskach, może sprawić, że wśród pracowników wytworzy się tzw. efekt synergii. Oznacza to, że dojdzie do zwiększenia korzyści dla firmy dzięki dobrej współpracy osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie.

Organizacja pracy w przedsiębiorstwach

Zadaniem dobrego kierownika zespołu jest zorganizowanie pracy w taki sposób, by jak najbardziej zwiększyć ilość dóbr wytwarzanych przez przedsiębiorstwo oraz stworzyć przyjazną atmosferę w pracy. Cel ten nie jest łatwy do osiągnięcia. Aby go zrealizować, należy kierować się kilkoma zasadami. Są to:

• zasada racjonalnego gospodarowania – dobranie takiej metody pracy, która pozwoli na uzyskanie zadowalających rezultatów,
• zasada efektywności – dążenie do osiągnięcia określonych efektów przy pomocy odpowiednich środków,
• zasada oszczędności (racjonalności) – umiejętne wykorzystanie zasad skutecznego działania w celu osiągnięcia właściwego rezultatu,
• zasada optymalnego wyniku działania – odpowiednie zarządzanie posiadanymi środkami w celu zmaksymalizowania wyników pracy,
• zasada podziału pracy – odpowiedni podział pracy na mniejsze zadania oraz powierzenie ich realizacji różnym wykonawcom,
• zasada koncentracji pracy – skupianie takich samych lub podobnych działań w jednej, ściśle określonej komórce organizacyjnej,
• zasada harmonii – dobranie odpowiedniej ilości środków i materiałów pozwalających na rzetelne wykonanie działań,
• zasada ciągłości pracy – zmaksymalizowanie wytwarzanych przez przedsiębiorstwo produktów dzięki utrzymywaniu miarowego tempa pracy,
• zasada identyfikacji pracy – uzyskanie lepszych rezultatów pracy dzięki wprowadzeniu usprawnień organizacyjnych i technicznych,
• zasada kompleksowego działania – analizowanie każdej części wykonanej pracy na podstawie całości projektu,
• zasada indywidualizacji – przydzielenie określonych zadań poszczególnym członkow zespołu w zależności od ich predyspozycji zawodowych.

Rycina 5.9. Cechy dobrego kierownika zespołu.

Style kierowanie zespołem

Jak zapewne wiesz, rolą kierownika jest zarządzanie zespołem w taki sposób, by postępowanie podwładnych było ze sobą spójne oraz zgodne z planem działania przedsiębiorstwa. Tym, co wpływa na efektywność pracy osoby zarządzającej kapitałem ludzkim, jest przyjęty przez nią styl kierowania (sposób, w jaki przełożony postępuje w stosunku do podwładnych).

 

Wyróżnia się:

• styl autokratyczny – charakteryzuje go nieufność wobec pracowników. Założeniem tego stylu jest to, że tylko zdecydowana postawa kierownika może przynieść firmie określone rezultaty. Wobec podwładnych zazwyczaj stosuje się kary, a decyzje podejmowane są przez kierownika bez porozumienia z pracownikami. Dzięki takim działaniom wzrasta ilość produktów wytwarzanych przez przedsiębiorstwo, ale spada jakość wykonywanych działań.
• styl liberalny – cechuje go duża samodzielność pracowników. Kierownik zapewnia podwładnym całkowitą swobodę, ingeruje w pracę grupy tylko wtedy, gdy zostanie poproszony o udzielenie informacji. Brak zaangażowania lidera skutkuje niską efektywnością pracy, a więc małą ilością wytwarzanych dóbr.
• styl partycypacyjny (demokratyczny) – charakteryzuje go prawo pracowników do wyboru możliwości rozwiązania problemu lub podjęcia kluczowych decyzji. Rola kierownika jest ograniczona do przedstawienia podwładnym celu działania. Dzięki temu jakość wykonywanej pracy znacznie wzrasta.

Motywowanie

Dobry kierownik powinien starać się nie tylko o to, aby jego podwładni odpowiednio wykonywali swoje obowiązki, ale także o to, by czerpali osobistą satysfakcję z wykonywanych działań. Poczynania zmierzające do tego celu nazywane są motywowaniem.

Wiele przedsiębiorstw przeprowadza badania ankietowe, dzięki którym możliwe jest ustalenie potrzeb osób zatrudnionych w firmie. W ten sposób łatwiej jest stworzyć system motywacyjny dopasowany do potrzeb oraz oczekiwań pracowników.

System motywacyjny składa się z dwóch rodzajów motywowania:

• motywowanie pozytywne – należą do niego pochwały oraz nagrody,
• motywowanie negatywne – należą do niego kary lub groźby.

Warto pamiętać, że nagradzani powinni być tylko najlepsi pracownicy. Jeżeli będzie inaczej, możliwe, że podwładni przestaną starać się wykonywać pracę efektywnie. Perspektywa otrzymania nagrody, którą dostaje wiele osób, przestanie być atrakcyjna. Ponadto każdy kierownik powinien nagradzać podwładnych bezpośrednio, po właściwie wykonanym przez nich zadaniu.

Prokrastynacja

Prokrastynacja polega na notorycznym odkładaniu obowiązków na rzecz wykonania tych działań, które wydają nam się przyjemniejsze lub mniej uciążliwe. Zaburzenie to pojawia się najczęściej u dzieci w wieku szkolnym, przy czym, paradoksalnie, dotyka głównie zdolnych uczniów, których paraliżuje strach przed niepowodzeniem. Zwalczenie u siebie tego nawyku wymaga dużego nakładu pracy. Aby pokonać prokrastynację, można:

• zapisywać zadania ważne do wykonania,
• rozpoczynać skomplikowaną pracę od wykonania najprostszych zadań,
• zwiększać motywację, nagradzając się za dobrze wykonane zadanie (np. wyjściem ze znajomymi).

	Ciekawostka ze świata
	W 1927 r. w zakładach w Hawthorne [wym. hałforn] przeprowadzono eksperyment, który pokazał, że pracownicy efektywniej wykonywali swoją pracę nie dzięki zachętom materialnym, ale dzięki przekonaniu, że zarząd dba o ich dobrobyt.

	Warto kliknąć i wiedzieć więcej
	[Jak zwalczyć prokrastynację; http://www.youtube.com/watch?v=ngucUGs75bg ]

Ćwiczenia

1.      Wymień 3 style kierowania oraz opisz, na czym polegają różnice pomiędzy nimi.

2.      Zdefiniuj pojęcie motywowanie oraz oceń skuteczność łączenia różnych stylów motywowania podwładnych.

3.      Wymień podstawowe zasady organizacji pracy w przedsiębiorstwie oraz wybierz te z nich, które Twoim zdaniem mają największy wpływ na efektywność pracy spółki. Uzasadnij swój wybór.

4.      Wyjaśnij, na czym polega efekt synergii, a następnie podaj działania prowadzące do jego wytworzenia.

5.      Wyjaśnij pojęcie prokrastynacja oraz wymień sposoby radzenia sobie z tą przypadłością.