Większość ważnych działań, które podejmujemy w życiu, udaje się zrealizować jedynie wtedy, gdy się je dobrze zaplanuje. Na przykład wakacje, remont mieszkania czy wesele mogą się nie udać, jeżeli wcześniej nie przemyśli się najważniejszych spraw z nimi związanych. Planowanie ogranicza ryzyko niepowodzenia i obniża koszty działań, pozwala przewidzieć sytuacje problemowe i im zapobiegać. Nic więc dziwnego, że prowadzenie własnej działalności gospodarczej wymaga dokładnego zaplanowania m.in. poszczególnych celów i zadań. Przedsiębiorca spisuje te plany w dokumencie nazywanym biznesplanem.

Po co się opracowuje biznesplan?

Biznesplan to dokument, w którym są określone cele przedsiębiorstwa oraz zakres i sposób jego działania dla osiągnięcia tych celów. Znajdują się w nim zatem odpowiedzi na 2 podstawowe pytania, które musi zadać sobie każdy przedsiębiorca: Co i jak będę robić? oraz Czy moja działalność przyniesie zysk? Przygotowanie biznesplanu pozwala przedsiębiorcy sprawdzić, czy jego pomysł na firmę ma szansę powodzenia.

Biznesplan opracowuje się zwykle w 3 celach:

• stworzenia planu działań, które należy podjąć, by przedsiębiorstwo powstało i przynosiło zyski,
• stworzenia planu działań mających na celu rozwój lub poprawę kondycji już istniejącego przedsiębiorstwa, np. przy łączeniu (fuzji) przedsiębiorstw lub wprowadzaniu nowych produktów na rynek,
• stworzenia dokumentu, który przekona potencjalnych inwestorów (np. bank), że planowana działalność się powiedzie i że warto wesprzeć finansowo jej realizację.

Co daje przedsiębiorcy opracowanie biznesplanu?

Doświadczeni biznesmeni uważają, że biznesplan ma bardzo duże znaczenie dla powodzenia planowego przedsięwzięcia. Ich zdaniem opracowanie tego dokumentu pozwala:

• uporządkować swoje plany i przemyślenia,
• określić cele, do których się zmierza,
• określić, czy posiada się wystarczające środki (wiedzę, doświadczenie, pieniądze, kadrę, czas) na ich zrealizowanie,
• ustalić, jakie uwarunkowania mogą wpłynąć na powodzenie lub porażkę przedsięwzięcia (np. niewystarczające środki, silna konkurencja, wybór lokalizacji, cena towarów lub usług, wielkość rynku),
• ustalić, które zadania muszą, a które mogą być zrealizowane i w jakiej kolejności,
• określić, jaki poziom sprzedaży przy określonych kosztach działalności okaże się gwarancją zysku,
• ocenić poziom ryzyka podejmowanej działalności.

Struktura biznesplanu

Jak już wiesz, biznesplan opracowuje się w różnych celach. Z tego względu, w zależności od przeznaczenia, poszczególne biznesplany są różnicowane i kładzie się w nich większy lub mniejszy nacisk na wybrane elementy. Przykładowo: biznesplan nowo powstającego przedsiębiorstwa skupiał się będzie bardziej na działaniach, które należy kolejno podjąć przy rozwijaniu działalności, a także na przeanalizowaniu, czy przyniosą one zysk. Biznesplan istniejącego przedsiębiorstwa, które chce wprowadzić na rynek nowy produkt, będzie zawierał dogłębną charakterystykę podobnych produktów konkurencji, a biznesplan przygotowany dla banku w celu uzyskania kredytu będzie miał bardziej rozbudowaną analizę finansową. Jednak każdy biznesplan powstaje według określonego wzorca, który tworzy uniwersalną strukturę biznesplanu.

Uniwersalna struktura biznesplanu przedstawia się następująco:

1. streszczenie – w którym należy podać najważniejsze informacje o przedsiębiorstwie, rozwinięte w pozostałych punktach biznesplanu;
2. ogólna charakterystyka firmy – ten element powinien zawierać informacje o:
   1. nazwie i formie organizacyjno-prawnej firmy,
   2. logo firmy,
   3. właścicielach firmy,
   4. zakresie działalności firmy,
   5. lokalizacji firmy;
3. analiza strategiczna – w której należy podać:
   1. ocenę szans i zagrożeń, mocnych i słabych stron przedsięwzięcia (analiza SWOT),
   2. możliwe warianty rozwoju firmy i pozyskiwania inwestorów;
4. struktura organizacyjna i plan zatrudnienia – tu podaje się informacje o tym:
   1. kto będzie kierował przedsiębiorstwem,
   2. jakie będą stanowiska w przedsiębiorstwie,
   3. jaki będzie zakres obowiązków pracowników zajmujących poszczególne stanowiska,
   4. ilu będzie pracowników, o jakich kwalifikacjach i jak będą rekrutowani oraz w jaki sposób będą wynagradzani za wykonaną pracę;
5. plan techniczny – który powinien zawierać informacje o tym:
   1. ile środków będzie potrzebnych na rozpoczęcie i prowadzenie działalności,
   2. skąd pozyskać te środki,
   3. jaka będzie wielkość produkcji,
   4. skąd pozyskiwane będzie zaopatrzenie;
6. analiza rynku i plan marketingowy – w którym zawiera się informacje:
   1. o rynku, na którym firma będzie działać,
   2. szczegółowo charakteryzujące sprzedawane towary lub świadczone usługi,
   3. o podejmowanych działaniach marketingowych w celu przyciągnięcia klientów;
7. plan finansowy działalności – w którym należy podać informacje o planowanych:
   1. przychodach,
   2. kosztach,
   3. zyskach przedsiębiorstwa;
8. podsumowanie; analiza szans powodzenia i ryzyka – element, w którym podaje się wnioski wynikające z opracowanego biznesplanu oraz ocenia się, czy planowane działania, przy wskazanych uwarunkowaniach, mają szansę powodzenia.

Rycina 5.12. Uniwersalna struktura biznesplanu.

	Warto kliknąć i wiedzieć więcej
	[Anglojęzyczny film edukacyjny pt. What Investors Really Think About Your Business Plan?; http://www.entrepreneur.com/video/219894] [Animowany film edukacyjny pt. Biznesplan http://www.nbportal.pl/pl/np/animacje/filmy_animowane/rynki/biznesplan]

	Ciekawostka z Polski
	Biznesplan jest dokumentem tworzonym nie tylko dla potrzeb samego przedsiębiorcy, banku czy inwestorów. Opracowanie biznesplanu jest konieczne również po to, by uzyskać z urzędu pracy dotację na rozpoczęcie działalności gospodarczej. W 2013 r. wartość tej dotacji wynosiła do 20 000 zł.

Ćwiczenia

1.      Wyszukaj w internecie przykładowy biznesplan działalności gospodarczej, która mogłaby zostać przez Ciebie podjęta w przyszłości. Przeanalizuj strukturę tego biznesplanu i sprawdź, czy zawiera ona wszystkie elementy, o których była mowa w tym podrozdziale. Następnie napisz, które elementy w tym biznesplanie się pojawiły, a które nie i – jak sądzisz – dlaczego.

2.      Wymień te elementy uniwersalnej struktury biznesplanu, które uważasz za najważniejsze, i te, które Twoim zdaniem będą najtrudniejsze do opracowania. Uzasadnij swój wybór.