Dokładne przemyślenie, przeanalizowanie uwarunkowań i szczegółowe zaplanowanie działalności gospodarczej nie dają gwarancji jej powodzenia. Najważniejszym bowiem czynnikiem decydującym o tym, czy przedsiębiorstwo odniesie sukces, są tworzący go ludzie. Odpowiedni dobór osób do zespołu jest jednak trudny.

Lider zespołu

Każda grupa osób musi ze sobą współpracować, by stworzyć zespół, którego działaniom przyświecać będzie wspólny cel. Aby się to udało, grupą musi kierować skuteczny lider. Znasz już cechy, jakimi powinien się charakteryzować dobry kierownik, czyli lider zespołu. Zalicza się do nich m.in. odpowiedzialność, pewność siebie, zdolności organizacyjne i umiejętności interpersonalne. Wiesz również, że liderzy zespołów mogą prezentować różne style kierowania: autokratyczny, demokratyczny (partycypacyjny) i liberalny. Niezależnie jednak od przyjętego stylu kierowania przed każdym dobrym liderem zespołu stoją następujące wyzwania:

• określanie zadań, które zespół musi wykonać,
• ocenianie możliwości wykonania zadania przez zespół,
• planowanie kolejności realizacji zadań przez zespół,
• organizowanie pracy zespołu,
• podział pracy pomiędzy członków zespołu,
• motywowanie członków zespołu do działania,
• pomaganie zespołowi i sprawdzanie na bieżąco postępów w pracy,
• stawianie czoła problemom i podejmowanie decyzji,
• sprawna modyfikacja zakresu działań, a nawet składu zespołu w trakcie realizacji zadania,
• dążenie do realizacji zadań w wyznaczonym czasie,
• wyciąganie wniosków ze sposobu i efektów realizacji zadań przez zespół.

Nawet jeśli lider zespołu odznacza się odpowiednimi cechami, stara się realizować swoje zadania i przyjął odpowiedni dla zespołu styl kierowania, sukces zależy od członków zespołu realizującego przedsięwzięcie.

Wykonawcy w zespole

Osobami nie mniej ważnymi od lidera zespołu są wykonawcy, czyli członkowie zespołu. To oni wcielają w życie zadania wyznaczone przez lidera i decydują o ostatecznym efekcie pracy. Dobierając wykonawców do realizacji zadań, należy zwrócić uwagę na ich cechy. Niezależnie od tego, czy wykonawcy pracują samodzielnie, czy – w zespole, powinni charakteryzować się pewnymi cechami. Do najważniejszych z nich należą:

• uczciwość i pracowitość,
• odpowiedzialność i obowiązkowość,
• zdyscyplinowanie i szacunek do wykonywanej pracy i przełożonych,
• umiejętność logicznego myślenia i podejmowania racjonalnych decyzji,
• umiejętność organizacji własnej pracy i rozplanowania jej w czasie,
• posiadanie odpowiednich kwalifikacji do wykonywania zadań (wykształcenia, wiedzy, umiejętności, doświadczenia).

Jeżeli zadania, które są stawiane przed wykonawcami, mają być wykonywane w zespole, dodatkowo wykonawca powinien cechować się:

• umiejętnościami interpersonalnymi,
• niekonfliktowym charakterem.

Rycina 7.1. Obraz Podaj cegłę polskiego malarza Aleksandra Kobzdeja namalowany w 1950 r. [Muzeum Narodowe, Wrocław]. stał się w Polsce ikoną sztuki socjalistycznej. Prezentuje on symbolicznie wspólną pracę polskich obywateli w budowie Polski Ludowej po wojnie. Szczytna w wielu założeniach idea socjalistyczna, oparta na wspólnej pracy dla dobra narodu, wkrótce okazała się jednak dla Polaków kolejną formą zniewolenia.

Lider i wykonawcy to jeszcze nie zespół

Odpowiednio dobrana grupa osób o określonych cechach, składająca się z lidera i wykonawców, nie stanowi jeszcze zespołu. Aby stworzyła zespół skutecznie realizujący zadania, powinny zostać spełnione następujące warunki:

• wszyscy członkowie zespołu muszą ze sobą współpracować,
• relacje między członkami zespołu muszą być oparte na partnerstwie,
• wszyscy członkowie zespołu muszą czuć się odpowiedzialni za podejmowane działania,
• praca powinna być odpowiednio zorganizowana i podzielona pomiędzy członków zespołu,
• pracą zespołu powinien kierować odpowiedzialny i charyzmatyczny lider.

Gdy te warunki zostaną spełnione, praca zespołowa może być realizowana skutecznie i zakończyć się sukcesem. Efekty pracy dobrze działającego zespołu cechować będzie ponadto efekt synergii. Efekt ten polega na tym, że praca zespołu będzie miała większą wartość niż suma prac wykonanych przez jego członków, gdyby pracowali oni osobno.

Rycina 7.2. Cechy skutecznej pracy zespołowej.

	Warto kliknąć i wiedzieć więcej
	[Artykuł anglojęzyczny pt. What is authentic leadership?; http://www.forbes.com/sites/kevinkruse/2013/05/12/what-is-authentic-leadership/] [Artykuł pt. Praca w grupach – zmora indywidualistów; http://gazetapraca.pl/gazetapraca/1,90439,4810188.html ]

Ciekawostka ze świata

Badania przeprowadzone na grupie 450 menedżerów przedsiębiorstw z listy Fortune 500 i 11 tys. liderów przez firmę Zenger Folkman pozwoliły ustalić 10 cech złego lidera. Są nimi: brak energii i entuzjazmu, akceptacja swoich przeciętnych wyników, brak jasno określonej wizji i kierunku działania, nieumiejętność trafnej oceny sytuacji, nielubienie współpracy, mówienie jednego, a robienie drugiego, sprzeciwianie się nowym pomysłom, nieuczenie się na własnych błędach, brak zdolności interpersonalnych, brak wsparcia rozwoju zawodowego pracowników.

Ciekawostka z Polski

W styczniu 2013 r. CBOS przeprowadził badania opinii publicznej zatytułowane „Kobieta pracująca”. Uzyskane wyniki wskazują na to, że dla 41% Polaków płeć współpracowników nie ma znaczenia, a mniej więcej co piąty Polak (21%) chciałby pracować w mieszanym zespole. Wśród badanych mężczyzn 45% deklaruje, że płeć współpracowników nie ma dla nich znaczenia. Kobiety natomiast częściej niż mężczyźni opowiadają się za mieszanym zespołem (25%).

Ćwiczenia

1.      Wyjaśnij, na czym polega rola lidera w zespole. Podaj argumenty świadczące o tym, że odpowiedzialny i charyzmatyczny lider jest warunkiem sukcesu zespołu.

2.      Zapisz cechy dobrego wykonawcy, które Twoim zdaniem są najważniejsze przy wyborze kandydatów do pracy w przedsiębiorstwie.

3.      Zastanów się, czy ze względu na swoją osobowość możesz pełnić funkcję lidera, czy – wykonawcy. Uzasadnij swoją odpowiedź.

4.      Omów na wybranym przykładzie efekt synergii w pracy zespołowej.

5.      Zinterpretuj obraz Adama Kobzdeja, mając na uwadze sytuację polityczną, która panowała
w Polsce w okresie jego powstania. W tym celu możesz posłużyć się następującymi pytaniami: Dlaczego autor tak niewyraźnie namalował twarze postaci? Jak stoją względem siebie postacie? Jaka jest pogoda w trakcie ich pracy?