Niejednokrotnie, obserwując podmioty prowadzące działalność gospodarczą, utożsamiamy logo, którym się posługują, z konkretną usługą, towarem czy branżą. Logo często nawiązuje w prosty sposób do nazwy przedsiębiorstwa, przez co mamy wrażenie, że dany podmiot działa tylko i wyłącznie w branży, z której korzystaliśmy. Przykładowo: producenta lodówek intuicyjnie nie utożsamiamy z wytwarzaniem odzieży czy słodyczy, a wytwórcy mebli raczej nie kojarzymy ze środkami farmaceutycznymi. Z kolei podobne do siebie nazwy przedsiębiorstw skłonni jesteśmy zaliczać do tego samego segmentu rynku. Często może się jednak okazać, że nie ma nic bardziej mylnego.

Kryteria profilowania działalności

Każdy przedsiębiorca może podejmować i prowadzić wszelkiego rodzaju działalność gospodarczą, co jest zapisane w konstytucyjnej zasadzie wolności podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej. Swoboda przedsiębiorczości jest ograniczana prawnie przez konieczność uzyskiwania różnego rodzaju koncesji, licencji i zezwoleń, które umożliwiają państwu sprawowanie pieczy nad należytym, starannym i zgodnym z prawem prowadzeniem działalności w określonych branżach. Niekiedy działalność w danym sektorze może prowadzić jedynie państwo. Przykładowo: na produkcję spirytusu mają pozwolenie jedynie spółki Skarbu Państwa.

Naturalną konsekwencją zasady wolności gospodarczej jest podejmowanie i prowadzenie przez jeden podmiot działalności w różnych sektorach, często bardzo się od siebie różniących. Niemniej jednak wyodrębnienie głównej branży, w której działa przedsiębiorca, jest kluczowe już na etapie wstępnych założeń przy podejmowaniu konkretnej działalności gospodarczej. Dzięki określeniu głównej branży możliwe jest bowiem skuteczne i efektywne dobranie metod i środków do realizacji celów założonych przez przedsiębiorcę. Rodzi się zatem pytanie, jakie kryterium przyjąć, by jasno i precyzyjnie określić sektor, w którym w przeważającej mierze działa przedsiębiorca. Rozróżnienia są dwa:

1)      metoda ilościowa, która zakłada, że przeważający rodzaj działalności to ten, który jest zewnętrznie najbardziej widoczny (np. fabryka produkująca meble, sieć sklepów meblowych),

2)      metoda jakościowa, która zakłada, że główna rodzajowo działalność przedsiębiorcy to działalność generująca po jego stronie największy przychód, niezależnie od tego, jak jest to zamanifestowane zewnętrznie (np. biuro pośrednictwa nieruchomości albo pośrednictwo giełdowe).

Powyższe metody nie wykluczają się wzajemnie i mogą być stosowane łącznie w formie metody ilościowo-jakościowej.

Cele prowadzenia przedsiębiorstwa

Cele prowadzenia działalności gospodarczej można podzielić na:

• zewnętrzne, czyli takie, które są związane z funkcjonowaniem przedsiębiorcy w społeczeństwie i wynikającymi z tego obowiązkami (np. płacenie podatków, odprowadzanie składek ubezpieczeniowych do ZUS-u, kreowanie produktu krajowego brutto),
• wewnętrzne, czyli te, które przyświecają przedsiębiorcy podejmującemu działalność (np. wyprodukowanie określonej liczby mebli, hodowla zwierząt, produkcja środków farmaceutycznych).

Cele zewnętrzne wiążą się głównie z różnego rodzaju obowiązkami, jakim podlegają przedsiębiorcy. Cele wewnętrzne pozwalają natomiat na odpowiednie sprofilowanie działalności danego przedsiębiorcy i dobranie takich metod i środków działania, które jak najpełniej je urzeczywistnią. O ile więc cele zewnętrzne powstają poza zakresem decyzji i wolnej woli przedsiębiorcy, o tyle na kształt i charakter celów wewnętrznych przedsiębiorca ma wyłączny wpływ.

W polskim stanie prawnym cele zewnętrzne wynikają z profilu przedsiębiorstwa, który to profil określany jest na podstawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Jest to prawnie usankcjonowany zbiór możliwych sektorów i branż, które obejmować będzie działalność przedsiębiorcy. Wyróżnia się 3 sektory gospodarki: usługi, przemysł i rolnictwo. Wszystkie one dzielą się na na sekcje i branże (np. przemysł dzieli się m.in. na przemysł elektromaszynowy, chemiczny, mineralny, lekki, spożywczy).

Rycina 5.1. Struktura podmiotów gospodarki narodowej według sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), stan na 30.06.2013 r.
[Źródło: GUS]

Profil działalności przedsiębiorstwa

Gdy zdecydujemy się na prowadzenie działalności gospodarczej, powinniśmy przejrzeć PKD w celu wybrania dziedzin, w których przedsiębiorstwo będzie miało największe szanse powodzenia. Internetowa wyszukiwarka kodów PKD znajduje się na stronach www.pkd.pl oraz www.pkd.com.pl. Kod PKD stanowi skrót określający rodzaj działalności gospodarczej. Składa się on z litery oznaczającej sekcję gospodarki, potem dwóch cyfr określających dział i następnie kolejnych cyfr i litery, które oznaczają najbardziej szczegółowy zakres w strukturze PKD. Na przykład kod PKD I 56.10.B oznacza przynależność działalności przedsiębiorcy do sekcji I (działalności związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi), działu 56 (gastronomicznego), branży 10 (placówki gastronomiczne) i rodzaju B (placówki mobilnej). Tak zatem można sklasyfikować przedsiębiorcę prowadzącego sezonową budkę z lodami na plaży w Świnoujściu.

W PKD każdy segment, w którym można podjąć działalność gospodarczą, jest więc precyzyjnie określony. Gdy rozpoczyna się działalność, należy wziąć to pod uwagę i zaznaczyć w dokumentacji odpowiedni dział PKD, niezależnie od tego, czy będzie to spółka, czy – działalność gospodarcza osoby fizycznej. Przy wyborze określonego profilu działalności warto się skoncentrować na dziedzinie, w której jest się najlepszym. Zatem specjalista od oprogramowania komputerowego powinien raczej zacząć od działalności w branży IT niż od hodowli owiec.

Ciekawostka z Polski

Przykład Romana Kluski, założyciela firmy Optimus, zdaje się nieco zaprzeczać powyższemu rozdzieleniu. Przedsiębiorca ten bowiem rozpoczął działalność w branży teleinformatycznej i komputerowej, a obecnie z powodzeniem zajmuje się hodowlą owiec i produkcją serów. Odpowiednio profilując podejmowaną działalność, należy pamiętać o tym, by nie dokonywać zbytniego rozproszenia na dziedziny i sektory, gdyż ciężko będzie nad nimi zapanować. Także z branżowego punktu widzenia lepiej jest się postrzeganym, gdy profil i działalność przedsiębiorcy świadczy o jego kompetencjach i kwalifikacjach w konkretnej dziedzinie. W tym względzie zasada „Im więcej, tym lepiej” nie będzie niestety miała zastosowania. Rycina 5.2.   Największe utrudnienia w prowadzeniu działalności gospodarczej wg respondentów mikroprzed­siębiorców. [Źródło: ankieta przeprowadzona przez Tax Care i Idea Bank, dostępna na stronie www.egospodarka.pl]

	Ciekawostka z Unii Europejskiej
	Według danych Eurostatu w krajach Unii Europejskiej w przedsiębiorstwach pracuje łącznie ok. 130 mln osób.

	Warto kliknąć i wiedzieć więcej
	[Raport o stanie małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce w latach 2010–2011 przygotowany przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości; http://www.parp.gov.pl/files/74/75/76/479/15160.pdf] [Wyszukiwarki PKD; www.pkd.pl oraz www.pkd.com.pl ] [Biznesplan krok po kroku; http://academia.edu/3074792/Biznesplan _krok_po_kroku._Poradnik_dla_uczniow_i_uczennic]

	W zgodzie z prawem
	[Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (DzU 2007 nr 251, poz. 1885 ze zm.); http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20072511885] [Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (DzU 1997 nr 78, poz. 483); http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet? id=WDU19970780483]

Ćwiczenia

1.      Wybierz jeden sektor, w którym chciałbyś prowadzić przedsiębiorstwo, a następnie znajdź dla niego odpowiednią klasyfikację w PKD.

2.      Określ 3 główne cele wewnętrzne i zewnętrzne funkcjonowania przedsiębiorstwa, które chcesz w przyszłości poprowadzić, a także podaj po 5 metod i środków, którymi możesz się posłużyć, by osiągnąć te cele.